Ένα μικρό αφιέρωμα στον Γαλλικό Μάη του 68 που σημάδεψε μια ολόκληρη εποχή και άλλαξε τον κόσμο και το σινεμά για πάντα. Δύο ταινίες που δεν πρόλαβαν να προβληθούν στο επεισοδιακό Φεστιβάλ των Καννών και η νέα ταινία φόρος τιμής στον Ζαν-Λικ Γκοντάρ στις 31 Μαΐου στη Στέγη.
Το σινεμά υπήρξε ένας από τους πρωταγωνιστές του Μάη του ’68. Για πολλούς, οι πρώτες αληθινές συγκρούσεις με την κυβέρνηση Ντε Γκολ συνέβησαν λίγους μήνες πριν, τον Μάρτιο, όταν οι Γάλλοι σκηνοθέτες, με την υποστήριξη του διεθνούς κινηματογραφικού κόσμου, κατέλαβαν την Ταινιοθήκη του Παρισιού διαμαρτυρόμενοι για την απομάκρυνση του διευθυντή της και ακούραστου φύλακα της φιλμικής κληρονομιάς της χώρας, Henri Langlois. Και σε μια στιγμή που θα μνημονεύεται στο διηνεκές, ο François Truffault, ο Jean-Luc Godard, ο Louis Malle, ο Roman Polanski και άλλοι σπουδαίοι δημιουργοί κατάφεραν να διακόψουν το Φεστιβάλ Καννών του 1968 κατηγορώντας το ως «καθεστώς».
Με αφορμή τα δύο αυτά γεγονότα που σημάδεψαν μια ολόκληρη εποχή, αλλάζοντας τον κόσμο και το σινεμά για πάντα, ξαναβλέπουμε στις 31 Μαΐου στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης δύο χαρακτηριστικές ταινίες που δεν πρόλαβαν να προβληθούν στο Φεστιβάλ Καννών του 1968, όταν αυτό διακόπηκε λόγω των επεισοδίων του Μάη: το εμβληματικό Φωτιά… Πυροσβέστες του Μίλος Φόρμαν (ο οποίος πέθανε πριν από λίγες μέρες) και το Peppermint Frappé του Κάρλος Σάουρα, το οποίο αναφέρει πάντα ο Pedro Almodóvar ως μια από τις ταινίες που τον επηρέασαν.
Μαζί, σε ένα «επαναστατικό» triple bill, βλέπουμε σε πρώτη προβολή στην Ελλάδα το Γκοντάρ, Αγάπη μου (Le Redoutable) του Μισέλ Χαζαναβίσιους, που αφηγείται τα γεγονότα εκείνης της εποχής, όπως συνέβησαν στην πραγματικότητα και, κυρίως, στο μυαλό του Ζαν-Λικ Γκοντάρ.
Πρόγραμμα ταινιών
17:00 Φωτιά… Πυροσβέστες (Horí, má panenko) του Μίλος Φόρμαν
Σε μία μικρή επαρχιακή πόλη της Τσεχοσλοβακίας, το εθελοντικό Πυροσβεστικό Σώμα ετοιμάζεται πυρετωδώς για τον ετήσιο χορό του, ο οποίος αποτελεί κι ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα της τοπικής κοινωνίας. Τα ως επί το πλείστον μεσήλικα μέλη του θέλουν αυτή τη χρονιά να τιμήσουν τον 86χρονο επίτιμο πρόεδρό τους, επειδή γνωρίζουν ότι έχει καρκίνο (ενώ εκείνος το αγνοεί) και είναι ίσως η τελευταία τους ευκαιρία να το κάνουν, χαρίζοντάς του ένα συμβολικό δώρο, μια μινιατούρα πυροσβεστικού τσεκουριού μέσα σε βελούδινη θήκη. Την απονομή θα κάνει η Μις Πυροσβεστική, η οποία θα επιλεγεί ανάμεσα στις νεαρές κοπέλες που θα έρθουν στον χορό, ενώ θα διενεργηθεί και λαχειοφόρος με πλούσια (για τα δεδομένα της οικονομικής ύφεσης της χώρας) δώρα, μεταξύ των οποίων τυριά, κέικ και λούτρινα αρκουδάκια.
Η κομματική ρητορική που χρησιμοποιούν οι αφελείς πυροσβέστες και η παρανοϊκή καχυποψία τους δεν θα μπορούσαν να περάσουν απαρατήρητες και να μη φανούν επώδυνα οικείες στη θεσμική λογοκρισία της κομουνιστικής Τσεχοσλοβακίας, με αποτέλεσμα η ταινία να προκαλέσει τις (μάλλον) αναμενόμενες αντιδράσεις σε μια θνησιγενή Άνοιξη της Πράγας που έπνεε πλέον τα λοίσθια. Αν και γυρισμένο το 1967, το Φωτιά… Πυροσβέστες προβλήθηκε έναν χρόνο αργότερα, λόγω της άρσης της έγκρισης από το καθεστώς και της απόσυρσης της συγχρηματοδότησης από τον διάσημο Ιταλό παραγωγό Carlo Ponti. Η ταινία αναδεικνύει όχι μόνο τη διαπεραστική κριτική ματιά του Μίλος Φόρμαν στον κομουνισμό, αλλά και τη δεξιοτεχνία του στο να ενορχηστρώνει το απόλυτο χάος, ακριβώς εκεί όπου κανείς δεν το περιμένει να ξεσπάσει. Η ταινία θα διαγωνιζόταν για τον Χρυσό Φοίνικα του Φεστιβάλ Καννών, αν η διοργάνωση δεν τερματιζόταν βίαια με αφορμή τα γεγονότα του Μάη του ’68, θα έφτανε μέχρι τις υποψηφιότητες για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας και θα έστελνε οριστικά τον δημιουργό της στο Χόλιγουντ, αφού ήταν αυτή η ταινία που έπεισε τον Michael Douglas να απευθυνθεί στον Φόρμαν για να σκηνοθετήσει την ταινία Στη φωλιά του κούκου.
![](data:image/svg+xml;charset=utf-8,<svg height="400" width="600" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" version="1.1"/>)
19:00 Peppermint Frappé του Κάρλος Σάουρα
Ο Ζουλιάν, ένας μεσήλικας και εργένης γιατρός, συναντά έναν φίλο του από τα παιδικά χρόνια, τον Πάμπλο. Ο Πάμπλο, που έχει μόλις επιστρέψει από την Αφρική, είναι παντρεμένος με μια πανέμορφη γυναίκα, την Ελένα. Ο Ζουλιάν την ερωτεύεται και κάνει ό,τι μπορεί για να την ξελογιάσει, μα αυτή τον αποθαρρύνει. Τότε, παρατηρεί ότι η νοσοκόμα του, η Άννα, έχει πολλές ομοιότητες με την Ελένα και αποφασίζει το αδιανόητο: να μεταμορφώσει την Άννα σε Ελένα. Πρώτη μεγάλη εμπορική επιτυχία του Κάρλος Σάουρα, το Peppermint Frappé κέρδισε την Αργυρή Άρκτο Σκηνοθεσίας στο 18ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου και ήταν προγραμματισμένο να διαγωνιστεί για τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών του 1968. Ο Κάρλος Σάουρα, αλλά και η πρωταγωνίστρια της ταινίας και τότε σύντροφός του, Τζεραλντίν Τσάπλιν, μαζί με τους συνήθεις ταραξίες Φρανσουά Τριφό και Ζαν-Λικ Γκοντάρ, πρωτοστάτησαν στα γεγονότα που οδήγησαν στη διακοπή του Φεστιβάλ. Λίγο πριν από την προβολή της ταινίας τους, τράβηξαν με τα χέρια τους την αυλαία για να μην ανοίξει ποτέ και, επειδή δεν τα κατάφεραν, στάθηκαν μπροστά στην οθόνη, ενώ οι τίτλοι της ταινίας είχαν ήδη ξεκινήσει.
Η αστυνομία εισέβαλε στο Grand Palais του Φεστιβάλ Καννών, η προβολή σταμάτησε και το Φεστιβάλ διακόπηκε οριστικά μέσα σε θόρυβο από οχλαγωγίες, συνθήματα και βίαιες αντιδράσεις. Το φιλμ του Κάρλος Σάουρα θα παρέμενε, ωστόσο, μια πρωτόγνωρη πνοή ελευθερίας στο ευρωπαϊκό σινεμά, μια σουρεαλιστική ματιά πάνω στο τέλος μιας ολόκληρης εποχής και, μαζί, ένας φόρος τιμής στον Luis Buñuel και τον Alfred Hitchcock. Ο Πέδρο Αλμοδόβαρ θεωρεί την ταινία του Κάρλος Σάουρα ως μια από τις σημαντικότερες ισπανικές ταινίες όλων των εποχών και, συγχρόνως, ένα μοντέρνο φιλμ, ποπ όσο και το Peeping Tom του Michael Powell, αλλά και μια κριτική στην μπουρζουαζία και, κυρίως, στο γλυκό σκοτάδι της ανθρώπινης εμμονής.
21:00 Γκοντάρ, Αγάπη μου (Le Redoutable) του Μισέλ Χαζαναβίσιους
Είναι αρχές του 1968 όταν ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ, τρελά ερωτευμένος με την Anne Wiazemsky (την 20χρονη δεύτερη σύζυγό του μετά την Anna Karina) και ορκισμένος μαοΐστής, έχει μόλις ολοκληρώσει την «Κινέζα» του (La Chinoise) και το Παρίσι βγαίνει ορμητικά στους δρόμους, κηρύσσοντας την επανάσταση στο κατεστημένο. Αυτό που συνειδητοποιεί ο Γκοντάρ με τρόμο είναι ότι έχει ο ίδιος γίνει το κατεστημένο στο οποίο ανέκαθεν αντιδρούσε. Είναι διάσημος και σεβάσμιος, ο κόσμος πουσυναντά στον δρόμο τον χαιρετά και του ζητά να κάνει κι άλλες από τις «αστείες» ταινίες του με τον Belmondo, όπως το Με κομμένη την ανάσα ή, έστω, την Περιφρόνηση. Κυκλοφορεί μόνιμα με τα σκούρα γυαλιά του, το prop της αναγνωρισιμότητάς του, τα οποία σε κάθε πορεία και κάθε διαδήλωση, του πέφτουν κάτω και σπάνε, καθιστώντας τον «τυφλό» ενώπιον των γεγονότων.
Ο Γκοντάρ ήθελε ανέκαθεν να είναι επαναστάτης. Τι θα κάνει τώρα που η επανάσταση γίνεται χωρίς αυτόν; Ο Μισέλ Χαζαναβίσιους του The Artist τολμά να χτίσει μια ολόκληρη ταινία γύρω από την «ιερή αγελάδα» του γαλλικού σινεμά, τον Ζαν-Λικ Γκοντάρ. Μια ταινία που είναι κάτι σημαντικότερο από μια απλή βιογραφία του Ζαν-Λικ Γκοντάρ ή από μια παιχνιδιάρικη αφήγηση πάνω στα όσα συνέβησαν τον Μάη του ’68, στους δρόμους του Παρισιού αλλά και στο μυαλό μιας αλαζονικής, ενοχλητικής, συγχρόνως προβληματικής και προβληματισμένης ιδιοφυίας. Στο στιλ των ταινιών του Γκοντάρ, με τον Λουί Γκαρέλ να τον ερμηνεύει με χαρακτηριστικό ψεύδισμα και απέριττο δέος, το Γκοντάρ, Αγάπη μου (Le Redoubtable) είναι φόρος τιμής στον ίδιο τον Ζαν-Λικ Γκοντάρ και το σινεμά του. Είναι ένα πορτρέτο που με φαινομενική ελαφρότητα, αλλά περίσσια αγάπη και θαυμασμό, αναδεικνύει το μεγαλύτερό του και πιο καινοτόμο πλεονέκτημα: το να μπορεί ένας καλλιτέχνης, στο απόγειο της δόξας του, να αναθεωρήσει τον εαυτό του.
Λίγα λόγια για το «Flix it στη Στέγη»
Η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση συνεργάζεται για δεύτερη χρονιά με το κινηματογραφικό site Flix.gr για μια σειρά μηνιαίων προβολών που, με όχημα τις εικόνες και οδηγό τις ταινίες, αγνοούν κάθε στερεότυπο και προτείνουν μια ολοκληρωμένη κινηματογραφική εμπειρία και έναν άλλον τρόπο να βλέπουμε σινεμά. Το «Flix it στη Στέγη» επιστρέφει, για οχτώ ειδικά events, από τον Οκτώβριο του 2017 έως και τον Ιούνιο του 2018. Μια σειρά προβολών που κρύβουν εκπλήξεις, συστήνουν δημιουργούς, κάνουν τον γύρο του κόσμου, προτείνοντας το σινεμά που θέλουμε να βλέπουμε στη μεγάλη οθόνη.
Το ραντεβού, όμως, επεκτείνεται και εκτός αίθουσας: live performances, μαθήματα κινηματογράφου, εκθέσεις, συναυλίες και ανοιχτές συζητήσεις με το κοινό συνοδεύουν κάθε προβολή, προσφέροντας μια ολοκληρωμένη κινηματογραφική εμπειρία και έναν άλλον τρόπο να βλέπουμε σινεμά.
Πληροφορίες: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση – Συγγρού 107
Ομαδικές κρατήσεις: groupsales@sgt.gr
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: