Παγκόσμια Ημέρα Πάρκινσον: Ποιος ανακάλυψε την “τρομώδη παράλυση”

Η Παγκόσμια Ημέρα για τη Νόσο Πάρκινσον καθιερώθηκε το 1997, με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Εταιρείας για τη Νόσο Πάρκινσον (E.P.D.A.), η οποία εκπροσωπεί τους ασθενείς, τους φροντιστές και τους γιατρούς τους σε όλη τη γηραιά ήπειρο και με την υποστήριξη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Η Παγκόσμια Ημέρα για τη Νόσο Πάρκινσον γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 11 Απριλίου, ημερομηνία που σηματοδοτεί τα γενέθλια του Dr. J Parkinson.

Ένα από τα εξέχοντα σύμβολα της νόσου του Πάρκινσον είναι η κόκκινη τουλίπα, που καθιερώθηκε κατά την 9η Παγκόσμια Ημέρα της νόσου του Πάρκινσον στη Διάσκεψη του Λουξεμβούργου. 

Η ιστορία της κόκκινης τουλίπας μπορεί να συνδεθεί με τον J.W.S. Van der Wereld, Ολλανδό καλλιεργητή οπωροκηπευτικών που πάσχει από τη νόσο του Πάρκινσον και είχε δημιουργήσει με επιτυχία μια κόκκινη και λευκή τουλίπα προς τιμήν του Dr. J Parkinson.

Η Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης του Πάρκινσον έχει ως στόχο να αυξήσει το ενδιαφέρον της παγκόσμιας κοινότητας για τη νόσο του Parkinson και να καταστήσει τους περισσότερους ανθρώπους ενήμερους για τα κινητικά και τα μη κινητικά συμπτώματα της νόσου. Αυτή η Παγκόσμια Ημέρα του Πάρκινσον, έχει ως σύνθημα «Unite For Parkinsons».

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), περίπου 1,2 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν πληγεί από τη νόσο του Πάρκινσον.

Σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και την Ευρωπαϊκή Εταιρεία για τη Νόσο Πάρκινσον (E.P.D.A.), περισσότεροι από 60.000 ασθενείς διαγιγνώσκονται ετησίως σε όλο τον κόσμο. Περίπου το 2% των ανθρώπων ηλικίας πάνω από 60 ετών πάσχει από τη νόσο, η οποία στο 10% των περιπτώσεων διαγιγνώσκεται πριν από τα 50 έτη. Η αναλογία ασθενών σε άνδρες και γυναίκες είναι περίπου 1,5 προς 1.

Τα συμπτώματα της Νόσου Πάρκινσον

Κινητικά:

Τα κινητικά συμπτώματα του Parkinson βασίζονται σε ακούσιες κινήσεις ή ακαμψία (στην οποία οι μύες του σώματος «παγώνουν» και δεν λειτουργούν). Ο αντίκτυπος αυτών των κινητικών συμπτωμάτων στην καθημερινή ζωή ενός ατόμου με νόσο του Πάρκινσον είναι τεράστιος.

– Τρόμος

– Δυσκαμψία

– Βραδυκινησία

– Αστάθεια

– Δευτερεύοντα κινητικά συμπτώματα (μυϊκή απόδοση, βάδιση)

Μη κινητικά:

– Δυσλειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος (υπερβολική εφίδρωση, παθολογική αίσθηση του θερμού και του ψυχρού, σμηγματόρροια, ορθοστατική υπόταση, σεξουαλική δυσλειτουργία, δυσλειτουργία της ουροδόχου κύστης και εντέρου)

– Αισθητικές διαταραχές(ανοσμία, διαταραχές οπτικής αντίληψης του χώρου, διαταραχές της ιδιοδεκτικότητας, παραισθησίες, πόνος)

– Γνωσιακές και Συναισθηματικές/ Συμπεριφορικές διαταραχές (εκτελεστική δυσλειτουργία, προβλήματα λειτουργικής μνήμης, σύγχυση/άνοια, απάθεια, εμμονική – παρορμητική συμπεριφορά)

– Διαταραχές ύπνου( υπερβολική υπνηλία, αϋπνία, υπνική άπνοια, νυκτουρία, σύνδρομο ανήσυχων ποδιών, διαταραχή συμπεριφοράς ύπνου ταχέων οφθαλμικών κινήσεων (REM)

Ποιος ήταν ο James Parkinson

Ο James Parkinson γεννήθηκε στις 11 Απριλίου 1755, ακριβώς 262 χρόνια πριν και τα γενέθλιά του έχουν οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα Πάρκινσον.

Ο Πάρκινσον έζησε και εργάστηκε όλη του τη ζωή στο Hoxton της Αγγλίας, ένα μικρό χωριό τότε στα περίχωρα του Λονδίνου, το οποίο σήμερα βρίσκεται στην καρδιά αυτής της μεγάλης πόλης.

Ο πατέρας του ήταν ένας χειρουργός – φαρμακοποιός. Τότε τα φαρμακεία (ονομάζονταν αποθήκες φαρμάκων) δίνονταν από τις κυβερνήσεις γενικά στους πιο φτωχούς, δεδομένου ότι δεν είχαν τα προσόντα για να λέγονται “γιατροί (doctors) και να μπορούν να παρακολουθούν όσους είχαν την οικονομική δυνατότητα να πληρώσουν υψηλότερες αμοιβές.

Όντας ο μεγαλύτερος γιος, ο James Parkinson δεν είχε άλλη επιλογή καριέρας κι έτσι μετά από επτά χρόνια μαθητείας κοντά στον πατέρα του για να μάθει την “τέχνη και το μυστήριο” του να είναι κανείς φαρμακοποιός, εντάχθηκε στην οικογενειακή επιχείρηση, βοηθώντας τον πατέρα του στην καθημερινή δραστηριότητα και σε περιστατικά απλά, όπως αιμορραγίες , φουσκάλες, φροντίδα μωρών και μικρές χειρουργικές επεμβάσεις, και όλα αυτά χωρίς αναισθητικό.

Στον ελεύθερο χρόνο του έγραφε μανιωδώς για την ιατρική, την πολιτική και την χημεία, καθώς και για την “αγαπημένη του επιστήμη”, τα απολιθώματα! Μαζί με τις άλλες επιστήμες, η Ιατρική είχε κάνει πολλές προόδους κατά τη διάρκεια του Διαφωτισμού και ο Πάρκινσον ήταν πάντα πρόθυμος να τις τεστάρει.

Το 1817 δημοσίευσε το Δοκίμιο του σχετικά με την “τρομώδη παράλυση”, την πάθηση που είναι σήμερα γνωστή σε μας ως νόσος του Πάρκινσον, η ιδέα του δεν έγινε δεκτή ως κάτι ιδιαίτερα αξιόλογο.

Ο ιατρικός τύπος την ενέκρινε γενικά, όπως συνέβαινε με όλα τα έργα του, αλλά έπρεπε να περάσουν σχεδόν 50 χρόνια μετά το θάνατό του το 1824, προτού η σημασία αυτού του εγγράφου αναγνωρίστηκε πλήρως. Διακόσια χρόνια πριν, πολλές ασθένειες στις οποίες οι ασθενείς παρουσίασαν διάφορες μορφές τρόμου δεν μπορούσαν να διακριθούν μεταξύ τους, αλλά το δοκίμιο του Πάρκινσον αποκάλυψε την κρίσιμη διαφορά μεταξύ αυτών των παθήσεων και εκείνου που αποκάλεσε ως “πραγματική τρομώδη παράλυση”.

Όπως ανέφερε τότε: “Αν ο ασθενής βάλει το τρεμάμενο χέρι του πάνω στο τραπέζι και αυτό σταματήσει να κινείται, τότε δεν έχει τρομώδη παράλυση. Αυτό συμβαίνει μόνο εάν το χέρι συνεχίσει να κινείται πάνω στο τραπέζι”.

Αυτό το σύμπτωμα του «παρκινσονικού» τρόμου (τρέμουλο) είναι συχνά το πρώτο σημάδι της νόσου και είναι ένα από τα διαγνωστικά της συμπτώματα. Ο Πάρκινσον προσπάθησε να ανακαλύψει την αιτία της νόσου και πίστευε, ότι οφειλόταν από τραυματισμό του νωτιαίου μυελού, ή του κάτω εγκεφαλικού στελέχους, αν και δεν μπορούσε να εξηγήσει το πώς είχε συμβεί μια τέτοια βλάβη. Όπως ξέρουμε σήμερα, η βλάβη σε αυτόν τον εγκεφαλικό τομέα μπορεί όντως να οδηγήσει σε έλλειψη ελέγχου των κινήσεων, οπότε το σκεπτικό του ήταν σωστό.

Αλλά τρομαγμένος ότι δεν ήταν σε θέση ο ίδιος να προσφέρει μια θεραπεία, ήλπιζε ότι με το να ευαισθητοποιήσει τον ιατρικό κόσμο για την ασθένεια αυτή, θα πετύχαινε μέσω ερευνών να βρει κάποια λύση. Και αυτό ακριβώς συνέβη, αν και πήρε πολύ περισσότερα χρόνια από ό,τι ήλπιζε ο Πάρκινσον

Κατά τη διάρκεια των επόμενων 50 ετών το Δοκίμιο Πάρκινσον πολλοί γιατροί το είχαν ως σημείο αναφοράς, αφού ο Πάρκινσον είχε περιγράψει τα συμπτώματα και την πρόοδο αυτής της ασθένειας με τέτοια αξιοσημείωτη ακρίβεια, που για μισό αιώνα, κανείς δεν μπόρεσε βελτιώσει το έργο του.

Στη συνέχεια, το 1872 ένας Γάλλος νευρολόγος, ο Jean-Martin Charcot, έδωσε μια διάλεξη σχετικά με την τρομώδη παράλυση στους μαθητές του, εξηγώντας ότι η πρώτη περιγραφή της πάθησης είχε δοθεί το 1817 από τον Πάρκινσον.

Ο Charcot θαύμαζε πολύ το έργο του Πάρκινσον, αλλά θεωρούσε ότι οι υπάρχουσες ονομασίες για την ασθένεια ήταν ακατάλληλες. Μια πολύ καλύτερη ορολογία, σκέφτηκε, θα ήταν να ονομαστεί “ασθένεια του Πάρκινσον”, κάτι που σήμερα ξέρουμε ως νόσο Πάρκινσον.