Η Πωλίνα Γκιωνάκη αποκλειστικά στο www.pagenews.gr

Η «Κόκκινη Μνήμη» της Πωλίνας Γκιωνάκη που παίζεται στο θέατρο Αλκμήνη είναι ένα αυτοβιογραφικό έργο που αφορά όλους και στέλνει μήνυμα να σπάσει η σιωπή, γιατί η βία είναι έγκλημα. Πρόκειται για μια παράσταση που συγκλονίζει το θεατή και πρέπει να τη δούμε άπαντες.

Συνέντευξη στην Έπη Τρίμη

Η βία μέσα στην οικογένεια είναι ένα διαχρονικό φαινόμενο που δεν διαλέγει κοινωνικές τάξεις ή εθνικότητα. Στην Ελλάδα, το ποσοστό της βίας μέσα στην οικογένεια φαίνεται ότι έχει αυξητική τάση, λόγω των δύσκολων κοινωνικο-οικονομικών συνθηκών μέσα στις οποίες ζούμε. Παρά τη δεδομένη αύξηση, τα πραγματικά ποσοστά δεν μπορούν να είναι γνωστά, αφού περίπου μόνο 1 στα 20 περιστατικά καταγγέλλονται στην αστυνομία. Οι επιπτώσεις της κακοποίησης είναι πολύ σοβαρές σε κάθε τομέα της ζωής του θύματος. Σωματικά, είναι αυτονόητο ότι μπορεί να υπάρξουν τραυματισμοί που να απαιτούν ιατρική φροντίδα, απόκτηση χρόνιων προβλημάτων υγείας και σε σπάνιες περιπτώσεις ακόμη και θάνατος του θύματος. Οι δε γυναίκες που κακοποιούνται αντιμετωπίζουν σοβαρά ψυχικά προβλήματα και χρήζουν ψυχικής υποστήριξης.

Φαίνεται ότι το 60% πληροί τα διαγνωστικά κριτήρια για την κατάθλιψη, ενώ υπάρχει σημαντικά αυξημένος κίνδυνος απόπειρας αυτοκτονίας. Εκτός από την κατάθλιψη, τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας βιώνουν συνήθως άγχος και πανικό, και είναι πιθανό να πληρούν τα διαγνωστικά κριτήρια για κάποια αγχώδη διαταραχή. Πέραν αυτών, η πιο συχνά αναφερόμενη ψυχολογική επίπτωση για τα θύματα της ενδοοικογενειακής βίας είναι η διαταραχή μετατραυματικού στρες, η οποία χαρακτηρίζεται από τη συνεχή αναδρομή και αναβίωση ενοχλητικών σκηνών του παρελθόντος.

Αυτός ήταν και ο λόγος που για λογαριασμό του www.pagenews.gr κάναμε μια διπλή συνέντευξη τόσο με την Πωλίνα όσο και με το σύντροφό της και σκηνοθέτη Γιάννη Βαμβακά.

Μετά το τέλος της παράστασης, είδα ότι όλοι ήμασταν καθηλωμένοι στις θέσεις μας. Κανείς δεν σηκώθηκε, ούτε ακούστηκε ”κιχ” κατά τη διάρκεια της ερμηνείας. Το έχεις ξαναβιώσει Πωλίνα αυτό; Π. Γκιωνάκη: Δεν το έχω βιώσει ξανά. Μου έχει κάνει τρομερή εντύπωση, με συγκινεί τρομερά, δεν μπορώ να καταλάβω πώς ο κόσμος επιλέγει να κάθεται. Πρώτη φορά βιώνω κάτι ανάλογο και είναι συγκλονιστικό.

Αυτό κατ’ εσέ οφείλεται στο γεγονός ότι υποδύεσαι αριστουργηματικά τον εαυτό σου; Ή στο γεγονός πως ένα δημόσιο πρόσωπο όπως εσύ αποφάσισε να εκτεθεί; Π. Γκιωνάκη: Νομίζω ότι ούτε το ένα, ούτε το άλλο ισχύει. Έχω την αίσθηση ότι το έργο δημιουργεί στο κοινό ένα σφίξιμο στο στομάχι και βγάζει τα συναισθήματά τους. Θεωρώ ότι δεν μπορούν άμεσα να βγουν έξω από το θέατρο και να επανέλθουν στις ζωές τους. Κάτι που είναι τεράστιο κατόρθωμα και μάς χαροποιεί.

Την ώρα που υποδύεσαι επί σκηνής τον εαυτό σου έχεις καταφέρει να αποστασιοποιηθείς; Π. Γκιωνάκη: Ναι, γιατί αν την ώρα που έπαιζα σκεφτόμουν ότι όλα αυτά τα έχω ζήσει, τότε δε θα μπορούσα να ερμηνεύσω. Σε διαφορετικά σημεία θα έκλαιγα, σε άλλα θα ξεσπούσα. Το βλέπω σαν ένα ρόλο που πρέπει να τον ερμηνεύσω μέσω της προσωπικότητάς μου.

Πώς το έχεις καταφέρει αυτό; Π. Γκιωνάκη: Νομίζω λόγω επαγγελματισμού. Έχω καταφέρει να ξεχωρίσω πάνω στη σκηνή την προσωπική μου ζωή. Μπορεί να μού συμβαίνει κάτι τρομερό στη ζωή μου, ωστόσο όταν ανεβαίνω στην σκηνή είμαι απλά η ηθοποιός που πρέπει να ερμηνεύσει έναν ρόλο. Όταν τα φώτα κλείσουν θα επανέλθω στην κανονική ρότα της ζωής μου.

Πόσο χρόνο σού πήρε να μπορέσεις να σταθείς στα πόδια σου; Π. Γκιωνάκη: Δε μου πήρε πολύ χρόνο. Όλα τα συναισθήματα υπάρχουν μέσα μου αλλά είχα τη στήριξη της οικογένειάς μου. Αμέσως πήγα στις κακοποιημένες γυναίκες και ζήτησα βοήθεια. Πλέον είμαι υπό ψυχολογική υποστήριξη. Όλο αυτό με βοήθησε αρκετά να σταθώ στα πόδια μου.

Θεωρείς ότι μόνο μέσω ψυχολογικής υποστήριξης μπορούμε να κλείσουμε τα μελανά κομμάτια της ζωής μας; Π. Γκιωνάκη: Πιστεύω ότι ο κάθε άνθρωπος αντιμετωπίζει τα πράγματα διαφορετικά. Εγώ στην εν λόγω περίπτωση δεν μπορούσα να το αντιμετωπίσω μόνη μου. Έχω περάσει κι άλλες δύσκολες στιγμές στη ζωή μου που δε χρειάστηκε η βοήθεια ειδικού, αλλά τώρα δε γινόταν αλλιώς. Έβγαινα στο δρόμο κι έτρεμα και τη σκιά μου. Όλα αυτά μόνο με εξειδικευμένη βοήθεια μπορείς να τα αντιμετωπίσεις. Είχε υπερισχύσει ο φόβος. Είχα μέσα μου έναν τεράστιο θυμό για το σύντροφό μου. Δεν ήταν το γεγονός πως έπεσε από το βάθρο του και με απογοήτευσε γιατί κακώς εγώ είχα τοποθετήσει αυτόν τον άνθρωπο σε βάθρο. Στην πραγματικότητα δεν ήταν ποτέ ανάλογος μ’ αυτό που εγώ είχα στο μυαλό μου…

Έχεις ένα εξαιρετικό παιδί. Πώς σου φαίνεται το γεγονός πως ακολουθεί τα βήματα του παππού του αλλά και τα δικά σου; Π. Γκιωνάκη: Μού αρέσει γιατί είναι επιλογή του. Αν τα δικά του βήματα τον οδηγούν στο δρόμο μας, τότε μακάρι να συμβεί. Το κυριότερο είναι να είναι εκείνος ευτυχισμένος.

Πώς είσαι ως μητέρα; Είσαι περισσότερο φίλη με το γιο σου ή ακολουθείς το κλασικό πρότυπο της μάνας; Π. Γκιωνάκη: Με το παιδί μου έχουμε λίγα χρόνια διαφοράς και νομίζω ότι από μωρό είχαμε αναπτύξει φιλική σχέση. Πιστεύω ότι ο γονιός πρέπει να είναι πρώτιστα πιστός στο ρόλο του και μετά φίλος. Αυτό με προβλημάτισε πολύ και κατάλαβα ότι έχω κάνει λάθη σ’ αυτό το θέμα, εννοώ το ότι δεν ήμουν καθόλου σκληρή. Ήμουν πολύ υπερπροστατευτική και του έκανα όλα τα χατίρια.

Γιατί επιλέξατε εσύ και ο σύντροφός σου Γιάννης Βαμβακάς το Αλκμήνη για να ανεβάσετε την εν λόγω παράσταση; Π. Γκιωνάκη: Είναι ένας χώρος που ανεβάζει ποιοτικές δουλειές και έχει εκπληκτική αύρα. Επίσης οι άνθρωποι που τον διαχειρίζονται είναι πολύ φιλικοί. Εγώ θα ήθελα εξαρχής αυτό το έργο να ανέβει σ’ αυτή τη σκηνή, μπορούσαμε να πάρουμε τη μεγάλη αίθουσα αλλά δεν το ήθελα με τίποτα. Σκεφτόμουν ότι το συγκεκριμένο έργο πρέπει να παίζεται σε χώρο που αγκαλιάζει τους θεατές.

Το γεγονός ότι ο σύντροφός σου σκηνοθέτησε την παράσταση, πόσο κοντά σας έχει φέρει; Π. Γκιωνάκη: Είναι πολύ ωραίο να είσαι μ’ έναν άνθρωπο που μπορείς να μοιράζεσαι τις ανησυχίες σου, την τέχνη σου και να δουλεύεις μαζί του.

Είσαι άνθρωπος που επεξεργάζεται τα πράγματα μέρα με τη μέρα; Π. Γκιωνάκη: Όχι δεν το κάνω γιατί κινούμαι πολύ με το συναίσθημα. Αν με ρωτάς εάν δικαιώθηκα, αυτό θα το δείξει ο χρόνος. Εύχομαι ο χρόνος να είναι καλός μαζί μου.

Μετά από αυτήν την παράσταση θα ήθελες να κάνεις κάτι άλλο; Π. Γκιωνάκη: Μετά από δουλειά θέλω πάλι δουλειά. Έχω ανάγκη να δουλεύω, αλλιώς δεν είμαι ευτυχισμένη.

Προτιμάς πια το θέατρο; Π. Γκιωνάκη: Χρόνια τώρα. Θα με ενδιέφερε και μια τηλεοπτική δουλειά αλλά θα έπρεπε να είναι προσεγμένη.

Ο κόσμος είναι εις θέσιν να ξεχωρίσει το τί εστί ποιότητα; Π. Γκιωνάκη: Ο κόσμος κάνει την επιλογή του και φυσικά είναι σε θέση.

Γιατί όμως η τηλεόραση είναι γεμάτη από κακές παραγωγές; Π. Γκιωνάκη: Θα πρέπει να ρωτήσεις αυτούς που έχουν στα χέρια τους τις τύχες των προγραμμάτων. Όταν έχουν μεγάλη ακροαματικότητα εκπομπές που έχουν χαμηλό αισθητικό κριτήριο. Δυστυχώς, η τηλεόραση ό,τι ταΐζει τον κόσμο εκείνος το τρώει. Εάν άλλαζε το ”κουμπί” και προβάλλονταν ποιοτικές δουλειές τότε θα ήταν αλλιώς τα πράγματα.

Κύριε Βαμβακά πώς σας φάνηκε το κείμενο της συντρόφου σας όταν το πρωτοδιαβάσατε και αποφασίσατε να το σκηνοθετήσετε; Γ. Βαμβακάς: Όταν το διάβασα για πρώτη φορά είχα σκεφτεί να το παρουσιάσουμε ως ντοκιμαντέρ γιατί αυτή η κατάσταση μπορεί να σταθεί και εκεί. Σε δεύτερο χρόνο είπαμε ότι ας προσπαθήσουμε να κάνουμε μια θεατρική απόπειρα, διότι δεν έχω σκηνοθετήσει ξανά σε θέατρο και ήταν και για μένα πρόκληση.

Σαν άντρας, πώς μπορέσατε να διαχειριστείτε και να «ξεκλειδώσετε» την Πωλίνα; Γ. Βαμβακάς: Νομίζω ότι είναι θέμα εμπιστοσύνης, εάν υπάρχει τότε τα πράγματα ανοίγουν και λειτουργούν. Έπειτα, υπάρχει η ευαισθησία και η αλληλοκατανόηση, στοιχεία που βοήθησαν ώστε να έχουμε αυτό το αποτέλεσμα. Παράλληλα, στη σκηνοθεσία πρέπει να έχεις όλες τις αισθήσεις σου ανοιχτές ώστε να αποκομίσεις το καλύτερο δυνατό.

Γιατί δεν προτείνατε στο να μεταφερθεί στην τηλεόραση το εν λόγω έργο; Γ. Βαμβακάς: Αυτό δεν το είχα σκεφτεί καθόλου αλλά γιατί όχι. Αν υπάρξουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις θα βγει ένα αξιόλογο κοινωνικό έργο.

Κάνετε κυρίως ντοκιμαντέρ; Γ. Βαμβακάς: Ναι έχω κάνει τρία για τη ζωή μεγάλων Ελλήνων ζωγράφων, όπως για τον Μυταρά για τον Τέτση και τον Θεοχαράκη ο οποίος εκτός από επιχειρηματίας είναι εξαιρετικός ζωγράφος.

Πώς πιστεύετε ότι ένας άνθρωπος του επιχειρείν όπως ο κ. Θεοχαράκης μπορεί να βγάλει παράλληλα τόσο συναίσθημα που να το εκδηλώσει μέσω της τέχνης; Γ. Βαμβακάς: Επειδή είναι ένας συναισθηματικός άνθρωπος και ασχολήθηκε στις επιχειρήσεις, είχε ως αντίβαρο την τέχνη. Το μεσημέρι πήγαινε στις επιχειρήσεις του και το απόγευμα ασχολούταν με την ζωγραφική κι έβρισκε την ισορροπία του. Ήταν μαθητής του Παπαλουκά. Το να μαθητεύσεις δίπλα του δεν ήταν απλό πράγμα. Μιλάμε για έναν πρωτοποριακό Έλληνα ζωγράφο και παρά το γεγονός πως μας άφησε νωρίς, πρόλαβε ν’ αφήσει παρακαταθήκη το σπουδαίο έργο του.

Πέρα από τα ντοκιμαντέρ είχατε σκηνοθετήσει κάτι άλλο; Πώς σας φάνηκε η πρώτη σας θεατρική εμπειρία; Γ. Βαμβακάς: Κυρίως ταινίες μικρού μήκους. Δεν είναι εύκολο το θέατρο, αλλά ακολουθείς την ψυχή σου και το ένστικτό σου για να προχωρήσεις στο να βγάλεις ένα άρτιο αποτέλεσμα. Ο σκηνοθέτης βγάζει και τεχνική γνώση, οπότε πρέπει να ξέρεις να αποδίδεις το κείμενο όπως του αρμόζει και να διατηρείς τις ισορροπίες. Ακολουθείς μεν το σενάριο αλλά προσπαθείς να το διαμορφώσεις με τέτοιο τρόπο ώστε να μην υπάρχει κενό ή αυτή η υπερβάλλουσα ”θεατρικότητα” που προσωπικά με ενοχλεί. Όταν κάποιος μπει στο πνεύμα του έργου δε χρειάζεται να εισπράξει υπερβολή.

Η επιδίωξή μας ήταν να δημιουργήσουμε ένα έργο στο οποίο ο θεατής δε θα απορούσε συνεχώς κατά τη διάρκεια της παράστασης. Δε θέλαμε να έχει ερωτηματικά. Αν έχεις μια καλή μαγιά, τα πράγματα γίνονται και μόνα τους. Η Πωλίνα είναι απίστευτη στο έργο της, έχει παιδεία και ακούει. Όποιος μπορεί ν’ ακούει τότε τα πράγματα γίνονται πιο εύκολα.

Πόσο καιρό θα παίζεται η παράσταση; Γ. Βαμβακάς: Για εμένα θα πρέπει να παίζεται για πολλά χρόνια. Πρέπει να βρεθεί τρόπος ώστε να συμβεί αυτό. Γιατί η εν λόγω δουλειά, η τεκμηρίωση της, μπορεί να ξυπνήσει ανθρώπους, είτε από τη μία μεριά, του θύματος, είτε από την άλλη, του θύτη. Οι αμετανόητοι δε θα πειστούν, αλλά υπάρχουν άνδρες οι οποίοι είναι είτε στο «μεταξύ» είτε το κάνουν από χαζομάρα. Δεν είναι από τη φύση τους κακοποιητές αλλά καταλήγουν έτσι. Αυτοί οι άνθρωποι βλέποντας κάτι τέτοιο και πού μπορεί να οδηγήσει η συμπεριφορά τους μπορούν κατά έναν τρόπο να… συνετιστούν. Ας είναι και το 0.1% αυτών που θα συνετιστεί, είναι κέρδος.

Η ΕΡΤ θα βιντεοσκοπήσει την παράσταση, ως χορηγός επικοινωνίας, αλλά θα δούμε στην πορεία τις επόμενες κινήσεις μας. Μερικές φορές σκεφτόμαστε τα πράγματα λογικά, απλά πρέπει να ζήσουμε και να έχουμε κάποιες απολαβές, θα πρέπει να εξετάσουμε όλες τις παραμέτρους.

Μιλήσατε περί βιοπορισμού. Φαντάζομαι ότι νοικιάζετε την αίθουσα. Μια μικρή αίθουσα τί έσοδα μπορεί να έχει, δεν είναι πενιχρά; Γ. Βαμβακάς: Ακριβώς. Θέλει και μια υποστήριξη από το κράτος, από χορηγούς. Έχουμε ορισμένους υποστηρικτές, όπως η Renault και η Hondos Center, με την Πωλίνα να κρατάει μια τσάντα της εν λόγω εταιρείας στην αρχή της παράστασης. Επίσης η Λουκία μας χορήγησε το φόρεμά που χρησιμοποίησε η Πωλίνα στην παράσταση, αλλά και ο Μαλτέζος που μας έδωσε τα έπιπλα της παράστασης. Αυτά όλα μας βοήθησαν, ωστόσο στο θέμα των εισιτηρίων δεν μπορεί να βγει κέρδος λόγω της μικρής αίθουσας. Γι αυτό χρειάζεται μια παραπάνω αρωγή από την πολιτεία.

Ανά τους αιώνες, η τέχνη στηριζόταν από τους μαικήνες. Χωρίς αυτούς δε θα υπήρχαν επιστήμονες, ηθοποιοί, συγγραφείς, ζωγράφοι. Οπότε μ’ αυτή τη λογική καλό θα είναι και τώρα να προκύψει κάτι ανάλογο ώστε να συνεχιστεί μια κατάσταση τέχνης που αφορά ένα βαθύ κοινωνικό ζήτημα.