Ο υπουργός Σωκράτης Φάμελος αναφέρει πως καθυστερήσεις στον τομέα των απορριμμάτων στην Κεντρική Μακεδονία υπάρχουν σε τρεις άξονες: στην ανάπτυξη της ανακύκλωσης και της διαλογής στην πηγή σε επίπεδο δήμων, στην εφαρμογή της χωριστής συλλογής των οργανικών οικιακών αποβλήτων και της διαχείρισής τους σε μονάδες κομποστοποίησης, καθώς και στην ωρίμανση και κατασκευή των μεγάλων υποδομών επεξεργασίας αποβλήτων, που προβλέπει το Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕΔΣΑ) Κεντρικής Μακεδονίας.
Οι μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων
Ειδικά για την κατασκευή των υποδομών επεξεργασίας αποβλήτων, ο κ. Φάμελλος, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, αναφέρει ότι «οι αιτήσεις για χρηματοδότηση των μελετών στο επιχειρησιακό πρόγραμμα "υποδομές μεταφορών, περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη" υποβλήθηκαν με πολύ μεγάλη καθυστέρηση, ενώ ο σχεδιασμός του Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) Κεντρικής Μακεδονίας υπήρχε από τον Μάρτιο του 2016, ωστόσο θα εγκριθούν στην ώρα τους».
Εκτιμά, άλλωστε, ότι ο χρονικός ορίζοντας των εγκρίσεων αυτών βρίσκεται στα τέλη Ιανουαρίου, ενώ το ύψος των σχετικών χρηματοδοτήσεων ανέρχεται στα 3 εκατ. ευρώ μόνο για τις μελέτες των μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων δυτικής και ανατολικής Θεσσαλονίκης και των μονάδων επεξεργασίας βιοαποβλήτων.
Ο κ. Φάμελλος διευκρινίζει, μάλιστα, ότι όλα αυτά αφορούν μόνο τις μελέτες, ενώ για να γίνουν τα έργα θα χρειαστούν χρόνια ακόμη, αν συνυπολογίσει κάποιος τους χρόνους δημοπρασίας, μελετών, αξιολόγησης, εκπόνησης κ.ά.
Για τον Περιφερειακό Σύνδεσμο Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Κεντρικής Μακεδονίας τονίζει: «Προσωπικά θεωρώ ότι ένας φορέας αυτού του μεγέθους, αυτού του δυναμικού και αυτού του προϋπολογισμού και αποθεματικού θα μπορούσε να είχε ωριμάσει κάποιο από αυτά τα έργα πολύ νωρίτερα και ιδιαίτερα τα έργα κομποστοποίησης και επαναχρησιμοποίησης».
Ειδικά για τις Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) δυτικού και ανατολικού τομέα της Θεσσαλονίκης, ο κ. Φάμελλος διευκρινίζει ότι οι προτάσεις για την ωρίμανση των μελετών υποβλήθηκαν καθυστερημένα, μόλις τον Οκτώβριο του 2017, ενώ για τη μονάδα του δυτικού τομέα δεν υπάρχει ακόμα ούτε πολιτική απόφαση για την περιοχή εγκατάστασης.
Παράλληλα, όπως λέει, ο ΦΟΔΣΑ καταθέτει κατά καιρούς αντικρουόμενες δηλώσεις, όσον αφορά τη μέθοδο χρηματοδότησης της μονάδας. «Εμείς από τη μεριά μας θα εξασφαλίσουμε τους πόρους για την κατασκευή της μονάδας όταν προχωρήσει η ωρίμανση των μελετών που καθυστερεί και όταν λυθεί ο γόρδιος δεσμός που έχει δημιουργηθεί καθώς η αυτοδιοίκηση στην Κεντρική Μακεδονία δεν αναλαμβάνει τις απαραίτητες πολιτικές πρωτοβουλίες» προσθέτει.
Για το αν τελικά το έργο της ΜΕΑ δυτικού τομέα γίνει μέσω Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) ή με κρατική επιχορήγηση απαντά: «Το ερώτημα περί χρηματοδότησης θα τεθεί όταν ο ΦΟΔΣΑ ολοκληρώσει τη μελέτη και το έργο έχει περιοχή εγκατάστασης. Αυτό το θέμα δεν έχει ακόμη λυθεί και βρισκόμαστε στα πρόδρομα στάδια του έργου. Εμείς δεν δηλώσαμε ποτέ αδυναμία χρηματοδότησης του έργου για να υποχρεωθεί ο ΦΟΔΣΑ να προχωρήσει σε ΣΔΙΤ».
Η απάντηση του ΦΟΔΣΑ
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Περιφερειακού Συνδέσμου Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Κεντρικής Μακεδονίας, Μιχάλης Γεράνης, με δηλώσεις του και ενημερωτικά στοιχεία που απέστειλε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ κάνει λόγο για καθυστερήσεις στην έγκριση των αιτήσεων του ΦΟΔΣΑ Κεντρικής Μακεδονίας, από την πλευρά του επιχειρησιακού προγράμματος «υποδομές μεταφορών, περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη».
Σε ό,τι αφορά τη μονάδα επεξεργασίας δυτικού τομέα σχολιάζει ότι πρέπει να εγκριθεί η προκαταρκτική μελέτη από το πρόγραμμα ώστε να «δείξει τον τόπο όπου θα γίνει η μονάδα» και στη συνέχεια να δημοπρατηθεί το έργο. Διευκρινίζει ότι σε αυτό το στάδιο θα οριοθετηθεί ο χώρος όπου θα κατασκευαστεί η μονάδα και σύμφωνα με τις έρευνες του ΦΟΔΣΑ θα βρίσκεται στην είσοδο της Δυτικής Θεσσαλονίκης. Σημειώνει, μάλιστα, ότι χάρη στις ενέργειες του φορέα εξασφαλίζεται ικανό διάστημα επίτευξης ωριμότητας ώστε με την ένταξη της πράξης στις διατάξεις του νόμου για τα ΣΔΙΤ να μην υπάρξει νεκρό διάστημα.
Υπενθυμίζει παράλληλα ότι αρχικά προτάσεις για τις δύο μονάδες είχαν υποβληθεί και τον Οκτώβριο του 2016, ενώ νέες προτάσεις, με τις οποίες αποσύρθηκαν οι παλιές, υποβλήθηκαν στα τέλη Αυγούστου του 2017.
Επ’ αυτού ο κ. Φάμελλος εξηγεί ότι οι αρχικές προτάσεις είχαν υποβληθεί καθυστερημένα (η μονάδα δυτικής Θεσσαλονίκης με σειρά 56) και καθώς το κριτήριο αξιολόγησής τους ήταν η σειρά υποβολής, δεν αξιολογήθηκαν.
Σε αυτό το μέτρο που είναι ενεργό εγκρίθηκαν ήδη προτάσεις για την Αλεξανδρούπολη, τα Χανιά, το Ηράκλειο, τη Ζάκυνθο, το Ρέθυμνο και ακολουθούν και άλλες. Όμως οι προτάσεις της Θεσσαλονίκης, επιπλέον δεν είχαν και ώριμες μελέτες και άδειες και περιοχή εγκατάστασης, γι΄ αυτό επαναϋποβλήθηκαν από το ΦΟΔΣΑ τον Οκτώβριο του 2017 για χρηματοδότηση των μελετών.
Οι μονάδες επεξεργασίας βιοαποβλήτων
«Η χωριστή συλλογή του οργανικού είναι απόλυτα συνδεδεμένη με την τοπική δράση. Αυτό που καθυστέρησε πολύ στην Κεντρική Μακεδονία είναι οι Μονάδες Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ) της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Εδώ έχουμε δεχτεί μια αίτηση του ΦΟΔΣΑ για ωρίμανση των μελετών κάτι που σημαίνει ότι είμαστε πολύ πίσω, με αποτέλεσμα οι δήμοι να αδυνατούν να διαθέσουν κάπου τα οργανικά απόβλητα. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και αν ξεκινήσουν να τα συγκεντρώνουν, δεν θα έχουν πού να τα διαθέσουν» υπογραμμίζει ο κ. Φάμελλος και εκτιμά ότι ως τα τέλη Ιανουαρίου θα έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγηση και αυτών των μελετών.
Για καθυστερήσεις στην έγκριση της σχετικής αίτησης κάνει λόγο ο κ. Γεράνης επισημαίνοντας ότι η πρόταση του ΦΟΔΣΑ υποβλήθηκε στις αρχές Σεπτεμβρίου του 2017, αξιολογήθηκε θετικά από τον Οκτώβρη του 2017 αλλά δεν έχει ακόμη εκδοθεί η απόφαση ένταξης της πράξης.
Η ανακύκλωση σε επίπεδο δήμων – Απελευθέρωση των χρηματοδοτήσεων για «πράσινα σημεία»
Μιλώντας, τέλος, για την ανακύκλωση σε επίπεδο δήμων ο κ. Φάμελλος τονίζει: «Από τη μεριά μας ολοκληρώσαμε το νόμο της ανακύκλωσης και σύντομα θα ολοκληρώσουμε το θεσμικό πλαίσιο των αρμοδιοτήτων ΦΟΔΣΑ και δήμων γιατί υπάρχει και εκεί ένα θέμα. Πρόκειται να απελευθερώσουμε τις χρηματοδοτήσεις για τα πράσινα σημεία. Αυτό θα σημαίνει ότι θα είναι διαθέσιμες οι χρηματοδοτήσεις για τα «πράσινα σημεία», τους καφέ κάδους για τα οργανικά οικιακά απορρίμματα και τις μονάδες κομποστοποίησης. Οι σχετικές διαδικασίες θα ολοκληρωθούν μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2018».
Σε κάθε περίπτωση υπογραμμίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι το 2018 είναι η χρονιά που πρέπει οι δήμοι να αλλάξουν τη διαχείριση απορριμάτων σε τοπικό επίπεδο και να κάνουν ουσιαστική ανακύκλωση, γιατί, όπως λέει, «τα τέλη επεξεργασίας και διαχείρισης απορριμάτων θα συνδέονται με την απόδοση της ανακύκλωσης κάθε δήμου».
Ο ΦΟΔΣΑ για τους ΣΜΑ και τον ΧΥΤΑ της Μαυροράχης
Από την πλευρά του, ο κ. Γεράνης αναφερόμενος στους Σταθμούς Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ) τονίζει ότι θα γίνει ό,τι προβλέπεται από τον περιφερειακό σχεδιασμό και αναφέρει ότι θα υπάρξουν κάποιες ενέργειες από την πλευρά του ΦΟΔΣΑ, καθώς τα εν λόγω έργα δεν χρηματοδοτούνται.
Άλλωστε, σημειώνει ότι τα έργα στεγανοποίησης των κυψελών 3 και 4 του ΧΥΤΑ Μαυροράχης έχουν ολοκληρωθεί ενώ για το ενδεχόμενο δημιουργίας χώρου υγειονομικής ταφής επικίνδυνων αποβλήτων (ΧΥΤΕΑ) βιομηχανίας απαντά: «δεν υπάρχει κάποια εξέλιξη ακόμη, αλλά και σε αυτό το κομμάτι θα ενδιαφερθούμε, γιατί έχουμε το δικαίωμα να ενδιαφερθούμε».