Η νταντά

Όταν λέμε νταντά, τώρα, μην πάει ο νούς σας στη νταντά που φαντασιώνονται οι μπαμπάδες (και που ενίοτε καταλήγει να τους κάνει το σπίτι ανάστα, φωτιά στα μπατζάκια τους), ή σε κάτι σαν Νάννυ Φάιν (Oh, Mister Sheffield) που είχε ατελείωτη πλάκα, ή Ρεμπέκα ντε Μορναί που καλύτερα να μη σου τύχει στο δρόμο σου (θυμάστε «Το χέρι πάνω στην κούνια;»). Μιλάμε για σοβαρό κορίτσι που κοιτάει τη δουλειά του. 

Τι κάνει όμως αυτό το κορίτσι την ημέρα που έχει ρεπό; Θα σας πω αμέσως: παίρνει καπέλο, τσάντα, κρεμάει τη Rolleiflex στο λαιμό και βγαίνει στους δρόμους. Χωρίς πρόγραμμα, ίσως, αλλά με σκοπό να φωτογραφίσει ό,τι βρεθεί στο δρόμο της και της κάνει εντύπωση.

Αποτυπώνει καθημερινές και ασήμαντες σκηνές, εργάτες, παιδάκια που άλλοτε παίζουν αμέριμνα και άλλοτε στενάζουν κάτω από τις επιταγές των γονέων τους, κυρίες διαφόρων ηλικιών, ενδυματικών επιλογών, ύφους και οικονομικής τάξης, αρχιτεκτονικά στοιχεία, παιχνίδια που κάνει το φως πάνω σε ανθρώπους και κτήρια. Τα πάντα.

Το κορίτσι αυτό που λέμε τώρα είναι η Vivian Maier (Βίβιαν Μάγιερ). Καταγωγή από Γαλλία και Αυστρία, αλλά έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της στην Αμερική, Σικάγο κυρίως. Ακολουθούσε τη ζωή της εκάστοτε οικογένειας, σπίτι, διακοπές κλπ. Στον ελεύθερο χρόνο της, είπαμε «έχω τα μάτια ανοιχτά και φωτογραφίζω».

Έκανε και κάποιο ταξίδι, Ευρώπη, Ασία, ίσως και αλλού. Κάποια στιγμή που σταμάτησε να δουλεύει, τα πράγματα δυσκόλεψαν. Δύσκολο να βρεθούν λεφτά για τη δόση του σπιτιού. Λίγο πριν πεθάνει (πράγμα που έγινε το 2009, ήταν πια στα ογδόντα κάτι), το σπίτι βγήκε σε πλειστηριασμό. Πέθανε σε απόλυτη ένδεια. Πολλή πίκρα, έ; 

Τις φωτογραφίες της δεν τις τύπωνε, ούτε καν εμφάνιζε τα φιλμ (για οικονομικούς λόγους, φαντάζομαι εγώ τώρα). Όταν βγήκαν τα πράγματά της σε πλειστηριασμό, κάποιοι αγόρασαν στα τυφλά και μερικά μπαούλα, χωρίς να ξέρουν, βέβαια, τι περιείχαν. Τους περίμενε μεγάλη έκπληξη. Ήταν φίσκα σε φιλμ, σλάιντς και ταινίες (σούπερ 8). Λένε ότι ήταν χοντρικά 100.000 πόζες.

Ο τυχερός της παρέας ήταν ο John Maloof, ο οποίος έπεσε μεν πάνω στο θησαυρό, αλλά και – εδώ που τα λέμε – ανέλαβε να τον αξιοποιήσει και να τον προβάλει. Αν είχε πλειοδοτήσει κανένας άσχετος, θα είχαν πεταχτεί στα σκουπίδια. Μάλλον είμαστε κι εμείς τυχεροί, μαζί με τον Maloof που έκανε περιουσία με τις φωτογραφίες της.

Ψάξτε να τις δείτε αυτές τις φωτογραφίες. Σε πολλές βλέπεις μόνον πόδια, σπανίως βλέπεις να ποζάρει κάποιος στο φακό της, συνήθως πιάνει το μοντέλο της στα πράσα (εκεί που καυγαδίζει, εκεί που τρώει, εκεί που κοιμάται, εκεί που ρεμβάζει), πράγμα εύκολο με τη Rolleiflex. Σε αυτό συνεπικουρεί, νομίζω, το γεγονός ότι δεν ήταν συναρπαστικής εμφάνισης. Αν ήταν καλλονή, θα γύριζαν να την κοιτάξουν, αλλά δεν ήταν. Οπότε μπορούσε να πλησιάσει απαρατήρητη τη σκηνή που την ενδιέφερε. Συνήθως φωτογραφίζει μοναχικά πρόσωπα ή παρέες. Όχι ζευγάρια. Σπανίως ζώα. Συχνά την βλέπεις να καθρεφτίζεται στη φωτογραφία μέσα από μία βιτρίνα, έναν καθρέφτη, έναν νερόλακκο. Πιστεύω ότι υπάρχουν πλέον άλμπουμ με φωτογραφίες της. Το βιβλίο που βρήκα εγώ στο πωλητήριο της έκθεσης στη Γένοβα, που σας έλεγα στο προηγούμενο, δεν ήταν κατάλογος της έκθεσης, ήταν άλμπουμ. 

Αν κινηθείτε εγκαίρως, μπορείτε να το παραγγείλετε για χριστουγεννιάτικο δωράκι. Πόσες γραβάτες και φουλάρια πια.

Αυτό το κορίτσι είχε τεράστιο ταλέντο, αλλά μάλλον δεν είχε άστρο. Να μην κάνουμε κι εμείς κάτι;