Ερευνητές, με επικεφαλής τον Χονγκτσάο Παν του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό ιατρικό περιοδικό «Τhe New England Journal of Medicine» και την οποία αναμεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, αξιολόγησαν (μετα-ανάλυση) στοιχεία από 88 κλινικές δοκιμές, που αφορούσαν συνολικά σχεδόν 63.000 γυναίκες με θετικούς οιστρογονικούς υποδοχείς και οι οποίες είχαν κάνει τουλάχιστον πενταετή θεραπεία μετά από την οποία δεν είχαν πλέον ίχνη καρκίνου.
Μέσα στην επόμενη 15ετία, όμως, ένας αριθμός γυναικών είδε τον καρκίνο να υποτροπιάζει και να εξαπλώνεται στο σώμα τους (οστά, ήπαρ, πνεύμονες κ.α.), κάτι που συνέβη ακόμη και 20 χρόνια μετά από την αρχική διάγνωση.
Ο κίνδυνος υποτροπής σχετιζόταν με το μέγεθος του αρχικού όγκου και τα χαρακτηριστικά του, καθώς και με τον αριθμό των λεμφαδένων όπου είχε εξαπλωθεί ο καρκίνος. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος επανεμφάνισης υπήρχε για όσες γυναίκες είχαν τους μεγαλύτερους αρχικούς όγκους, καθώς επίσης καρκίνο σε τέσσερις ή περισσότερους λεμφαδένες. Για τις γυναίκες αυτές ο κίνδυνος υποτροπής και μετάστασης ήταν 40% μέσα στην επόμενη 15ετία. Οι γυναίκες με μικρούς αρχικούς όγκους και καμία εξάπλωση στους λεμφαδένες είχαν πολύ μικρότερο κίνδυνο (10%).
«Είναι αξιοσημείωτο ότι ο καρκίνος του μαστού μπορεί να παραμείνει σε… ύπνωση για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα και μετά από πολλά χρόνια να εξαπλωθεί», δήλωσε ο Παν.
Οι ογκολόγοι γνωρίζουν εδώ και χρόνια ότι η πενταετής χορήγηση «ταμοξιφέν» μειώνει περίπου στο μισό την πιθανότητα υποτροπής στη διάρκεια της θεραπείας και σχεδόν κατά ένα τρίτο μέσα στην επόμενη πενταετία. Οι αναστολείς αρωματάσης, που έχουν αποτέλεσμα μόνο σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, είναι ακόμη πιο αποτελεσματικά φάρμακα για τη μείωση του κινδύνου υποτροπής και θανάτου από καρκίνο του μαστού.
Νεότερες μελέτες έχουν δείξει ότι η επέκταση της αρχικής θεραπείας για άλλα πέντε χρόνια είναι ακόμη πιο αποτελεσματική, γεγονός που έχει ανοίξει τη συζήτηση αν κάθε ασθενής θα πρέπει να συνεχίζει τη θεραπεία για μια δεκαετία.
Οι απειλητικές για τη ζωή παρενέργειες είναι σπάνιες με αυτές τις θεραπείες, όμως έχουν επίπτωση στην ποιότητα ζωής των ασθενών (εξάψεις τύπου εμμηνόπαυσης, ξηρότητα κόλπου κ.α.). Οι αναστολείς αρωματάσης μπορούν να προκαλέσουν οστεοπόρωση, πόνους στις αρθρώσεις, σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα κ.α. Μερικές ασθενείς επιλέγουν να σταματήσουν πρόωρα τη θεραπεία εξαιτίας αυτών των συμπτωμάτων.
Οι ερευνητές, μετά τη νέα μελέτη, ανέφεραν ότι οι ασθενείς με καρκίνο μαστού θετικό σε υποδοχείς οιστρογόνων θα πρέπει να εξετάσουν την πιθανότητα να επεκτείνουν τη θεραπεία τους πέραν της πενταετίας, παρά τις όποιες παρενέργειες, προκειμένου να μειώσουν περαιτέρω την πιθανότητα υποτροπής της νόσου.