Olaudah Equiano: Ο δούλος που έγινε συγγραφέας και έβαλε τέλος στη σκλαβιά

Η Μπουρκίνα Φάσο είναι μια ταλαιπωρημένη χώρα της Αφρικής και αποτελεί μία από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου. Μια χώρα που με επίσημες εκτιμήσεις του 2017 αριθμεί κοντά στους 20 εκατομμύρια κατοίκους, την ώρα που η ανεργία έχει οδηγήσει σε μεγάλα μεταναστευτικά κύματα: για παράδειγμα, 3 εκατομμύρια κατοίκων ζουν στην Ακτή Ελεφαντοστού. Η χώρα ήταν γνωστή ως Άνω Βόλτα. Πριν από χρόνια ήταν ακόμα πιο γνωστή για την δουλεία και τη σκλαβιά. Παιδιά πωλούνταν σε άλλες χώρες ως δούλοι, πολλά απ’ αυτά πριν γίνουν καλά – καλά 10 ετών. Ένα απ’ αυτά τα παιδιά, το πολύ μακρινό 1757, λεγόταν Olaudah Equiano.

Γεννήθηκε κοντά στο χωριό Μπίνι της σημερινής Μπουργκίνα Φάσο (πρώην Άνω Βόλτα) περί το 1745 (16 Οκτωβρίου 1745, κατά μια εκδοχή) και σε ηλικία 12 ετών πουλήθηκε ως δούλος.Έζησε στα νησιά Μπαρμπέιντος της Καραϊβικής και την βρετανική αποικία της Βιρτζίνια. Έλαβε μέρος σε πολλά ταξίδια με τον κύριό του και απέκτησε περιορισμένη μόρφωση προτού τού παραχωρήσει την ελευθερία του το 1767, οπότε εγκαταστάθηκε στην Αγγλία.

Στο μυαλό του στριφογύριζε πάντα η ιδέα πως αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Πως η δουλεία και η σκλαβιά έπρεπε να σταματήσουν. Ο Olaudah Equiano, γνωστός και με το όνομα Γκουστάβους Βάσα, το οποίο του το είχε δώσει ένας από τους κυρίους του, αναδείχτηκε σε έναν δραστήριο μαχητή κατά της δουλείας.

Ταξίδεψε και έδωσε διάλεξεις κατά της απάνθρωπης συμπεριφοράς των Βρετανών δουλοκτητών. Σε ηλικία42 ετών, το 1787, ανέλαβε να μεταφέρει με το πλοίο «Βέρνον», περί τους 500 απελευθερωμένους δούλους στη Φρίταουν της σημερινής Σιέρα Λεόνε, προκειμένου να δημιουργήσουν εκεί έναν οικισμό.

Δύο χρόνια αργότερα δημοσίευσε την αυτοβιογραφία του με τίτλο «The Interesting Narrative of the Life of Olaudah Equiano, Or Gustavus Vassa, The African» ( «Η ενδιαφέρουσα αφήγηση της ζωής του Ολάουντα Εκουιάνο, ή Γκουστάβους Βάσα, του Αφρικανού», στην οποία λαμβάνει έντονα θέση κατά της δουλείας και παρέχει ενδιαφέρουσα και λεπτομερή περιγραφή της ζωής στην Αφρική της εποχής του.

Δείχνει απέραντη υπερηφάνεια για τη μαύρη φυλή και δεν διστάζει να επιτεθεί εναντίον των Αφρικανών εκείνων που έκαναν δουλεμπόριο, ενώ προβάλλει όχι μόνο τις αδικίες και τις ταπεινώσεις που υφίσταντο οι δούλοι, αλλά και την καλοσύνη όσων από τους λευκούς τούς φέρονταν καλά.

Το βιβλίο σημείωσε μεγάλη επιτυχία στην Αγγλία και ενίσχυσε τα επιχειρήματα των Βρετανών υπερμάχων για την κατάργηση της δουλείας, που επιτεύχθηκε τελικά με το νόμο του 1807 (Slave Trade Act 1807) για την κατάργηση του δουλεμπορίου.

Την περίοδο της ελευθερίας του ο Olaudah Equiano βίωνε μία αγχωτική ζωή. Τον ταλαιπωρούσαν αυτοκτονικές σκέψεις, όμως βρήκε την ηρεμία μέσα από την προτεσταντική εκκλησία.

Ο Equiano παντρεύτηκε την Αγγλίδα Susannah Cullen το 1792 και απέκτησαν μαζί δύο κόρες. Πέθανε το 1797 στο Λονδίνο και μέχρι σήμερα παραμένει μυστήριο ο τόπος που κηδεύτηκε.

Ο θάνατος του Equiano αναγνωρίστηκε τόσο στη Βρετανία όσο και στις αμερικανικές εφημερίδες της εποχής.

Σημειώνεται ότι στα κτήρια που ζούσε στο Λονδίνο έχουν τοποθετηθεί πλάκες που απομνημονεύον τα κατορθώματά του.

Από τα τέλη του 20ού αιώνα, όταν κυκλοφόρησε η αυτοβιογραφία του σε μια νέα έκδοση, έχει μελετηθεί όλο και περισσότερο από διάφορους μελετητές, μεταξύ των οποίων πολλοί από την υποτιθέμενη πατρίδα του στη Νιγηρία.