Η περίοδος της εγκυμοσύνης δεν είναι κατάλληλη στιγμή για μία γυναίκα να χάσει τα περιττά της κιλά, δεν πρέπει όμως να τη χρησιμοποιεί ως δικαιολογία για να τρώει όσο και ό,τι θέλει.
Οι πρόσθετες θερμίδες που θα χρειαστεί εξαρτώνται από διάφορες παραμέτρους, όπως ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) πριν την εγκυμοσύνη, ο ρυθμός με τον οποίο αυξάνεται το βάρος της στην πορεία της εγκυμοσύνης, η ηλικία και η όρεξή της. Το σίγουρο είναι πως όλες οι έγκυοι πρέπει να τρώνε καθημερινά θρεπτικά τρόφιμα, καθώς και ότι στην πορεία της κύησης μπορεί να χρειαστούν συμπληρώματα βιταμινών και/ή ιχνοστοιχείων, τα οποία θα συστήσει ο μαιευτήρας τους.
«Πολλές γυναίκες αρχίζουν την εγκυμοσύνη με λίγα ή πολλά περιττά κιλά και/ή παίρνουν περισσότερο βάρος απ’ όσο είναι καλό για την υγεία τους» αναφέρει ο μαιευτήρας-χειρουργός γυναικολόγος Δρ Ιωάννης Π. Βασιλόπουλος, MD, MSc, ειδικός στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή. «Μελέτες έχουν δείξει ότι οι πιθανότητες να παρουσιαστούν επιπλοκές της κύησης και του τοκετού είναι χαμηλότερες όταν η αύξηση του σωματικού βάρους της εγκύου δεν υπερβαίνει κάποια όρια. Η παχυσαρκία στην εγκυμοσύνη είναι ριψοκίνδυνη για τη μητέρα και το μωρό, αφού αυξάνει τις πιθανότητες για διαβήτη κύησης, υπέρταση κύησης, καισαρική τομή, γενετικές ανωμαλίες ή ακόμα και θάνατο του εμβρύου. Επιπρόσθετα, αν η γυναίκα είναι παχύσαρκη έγκυος, το παιδί της έχει αυξημένη πιθανότητα να γίνει παχύσαρκο όταν μεγαλώσει».
Για όλους αυτούς τους λόγους, οι διεθνείς υγειονομικοί οργανισμοί όπως το Institute of Medicine των ΗΠΑ έχουν εκδώσει κατευθυντήριες οδηγίες για την αύξηση του βάρους στην εγκυμοσύνη, με βάση τον ΔΜΣ της γυναίκας.
Ο ΔΜΣ υπολογίζεται όταν διαιρεθεί το βάρος (σε κιλά) με το τετράγωνο του ύψους σε μέτρα (kg/m2). Αναλόγως με το πηλίκο, το σωματικό βάρος ταξινομείται ως εξής:
– Κάτω από 18,5 = λιποβαρές άτομο (επικίνδυνα χαμηλό σωματικό βάρος)
– Από 18,5 έως 24,9 = φυσιολογικό βάρος
– Από 25 έως 29,9 = υπέρβαρο άτομο
– Από 30 και πάνω = παχυσαρκία
Τα όρια της αύξησης του βάρους της γυναίκας που κυοφορεί ένα έμβρυο είναι (για τελειόμηνη κύηση):
– Αν είναι λιποβαρής: 13 έως 18 κιλά
– Αν έχει φυσιολογικό βάρος: 11 έως 16 κιλά
– Αν είναι υπέρβαρη: 7 έως 11 κιλά
– Αν είναι παχύσαρκη: 5 έως 9 κιλά
Για τις γυναίκες που κυοφορούν δίδυμα συνιστώνται περισσότερα κιλά:
– Για όσες έχουν φυσιολογικό βάρος: 17 έως 24 κιλά
– Για όσες είναι υπέρβαρες: 14 έως 23 κιλά
– Για τις παχύσαρκες: 11 έως 19 κιλά.
Ωστόσο, δεν έχουν εκδοθεί οδηγίες για τις λιποβαρείς γυναίκες που κυοφορούν δίδυμα.
Οι θερμίδες
«Σε γενικές γραμμές, οι έγκυοι χρειάζονται μεταξύ 2.200 και 2.900 θερμίδες την ημέρα. Ωστόσο, δεν πρέπει να φθάνουν μονομιάς σε αυτές τις θερμίδες, αλλά να αυξάνουν σταδιακά, καθώς μεγαλώνει το μωρό, όσες καταναλώνουν» επισημαίνει ο Δρ Βασιλόπουλος.
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης ουσιαστικά δεν θα αυξήσουν τις θερμίδες που τρώνε. Το δεύτερο όμως θα τρώνε κατά μέσο όρο 340 θερμίδες περισσότερες την ημέρα και το τρίτο τρίμηνο, όταν πια η σωματική ανάπτυξη του μωρού είναι ραγδαία, θα τρώνε 450 θερμίδες περισσότερες την ημέρα.
Οι αριθμοί αυτοί δεν είναι απόλυτοι, αφού και πάλι εξαρτώνται από τον ΔΜΣ της γυναίκας πριν μείνει έγκυος και τις ποσότητες της τροφής που συνήθιζε να τρώει. Παρ’ όλα αυτά, οι πρόσθετες θερμίδες πρέπει να προέρχονται από θρεπτικά τρόφιμα, όπως οι άπαχες πρωτεΐνες (π.χ. ψάρια, πουλερικά, άπαχο κρέας), τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα φρούτα και τα λαχανικά. Αντιθέτως, οι έγκυοι πρέπει να αποφεύγουν να προσθέτουν θερμίδες στην ημερήσια διατροφή τους από τρόφιμα με πολλά λιπαρά, αλάτι και/ή ζάχαρη, όπως τα αναψυκτικά με ζάχαρη, τα γλυκά, τα τηγανητά, τα πρόχειρα φαγητά, τα αλμυρά σνακ κ.λπ.
Όσες έγκυοι, τέλος, θέλουν να διατηρήσουν υπό έλεγχο την αύξηση του σωματικού βάρους λόγω της κύησης, και με την αυστηρή προϋπόθεση ότι θα συμφωνήσει ο μαιευτήρας τους, μπορούν να φροντίσουν να είναι δραστήριες.
«Οι ισχύουσες οδηγίες για τις υγιείς εγκύους με ομαλή εγκυμοσύνη, δίχως επιπλοκές και δυνητικούς κινδύνους, συνιστούν 30 λεπτά ήπιας άσκησης τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας» εξηγεί ο Δρ Βασιλόπουλος. «Το περπάτημα και το κολύμπι είναι δύο από τις καλύτερες επιλογές, ενώ πιο πολύπλοκες ή έντονες ασκήσεις συνιστώνται μόνο σε όσες συνήθιζαν να γυμνάζονται συστηματικά επί πολύ καιρό πριν τη σύλληψη».