Από την Τετάρτη οκτώ πλοιάρια που μετέφεραν 380 ανθρώπους έχουν διασωθεί στα ανοικτά της Ανδαλουσίας, στη θάλασσα του Αλμποράν μεταξύ του Μαρόκου και της Ισπανίας.
«Ανησυχούμε διότι παρατηρούμε αριθμούς που δεν βλέπαμε εδώ και χρόνια. Και είναι μια επικίνδυνη περιοχή, όπου τα ρεύματα είναι πολύ ισχυρά», αναφέρει ο Μικέλ Αράγουας εκπρόσωπος της SOS Ρατσισμός Ισπανίας.
Στην αρχή της εβδομάδας ένα κύμα ανέτρεψε ένα φουσκωτό στο οποίο επέβαιναν 52 πρόσφυγες. Μόνο τρεις άνθρωποι εντοπίστηκαν ζωντανοί. «Η χειρότερη τραγωδία της τελευταίας δεκαετίας για την ισπανική Μεσόγειο», ανακοίνωσε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), σύμφωνα με την οποία η αύξηση στις αφίξεις προσφύγων επιβαρύνει ήδη τις ανεπαρκείς για την υποδοχή μεταναστών υποδομές της Ισπανίας.
Μεταξύ του Ιανουαρίου και του τέλους Ιουνίου περισσότεροι από 6.400 άνθρωποι έχουν διασωθεί στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ του Μαρόκου, της Αλγερίας και της Ισπανίας, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΔΟΜ), ενώ ολόκληρο το 2016 ο αριθμός τους έφτασε μόλις τις 8.100.
Αφρικανοί από τη Γουινέα, τη Γκάμπια, την Ακτή Ελεφαντοστού, το Καμερούν και τη Μπουρκίνα Φάσο, που εγκαταλείπουν τις χώρες τους εξαιτίας της πολιτικής ή οικονομικής ασταθειας, φαίνεται να αποφεύγουν πλέον τον δρόμο μέσω του Νίγηρα και της Λιβύης προς την Ιταλία.
Κάθε χρόνο οι μεταναστευτικές οδοί αλλάζουν: μετά το κλείσιμο τον Μάρτιο του 2016 της «Βαλκανικής οδού», οι μετανάστες στράφηκαν στη Λιβύη και την Ιταλία.
Όμως πλέον κάποιοι γνωρίζουν ότι είναι επικίνδυνο και ότι οι έλεγχοι εκεί είναι «ολοένα και πιο αυστηροί», σύμφωνα με την Ελένα Μαλένα Γκαρσόν της Caminando Fronteras, μιας οργάνωσης που βοηθά τους πρόσφυγες.
Οι δραματικές μαρτυρίες για την κατάσταση στη Λιβύη, που είναι βυθισμένη στο χάος μετά την πτώση του Μουάμαρ Καντάφι το 2011, αυξάνονται.
Πρόσφυγες καταγγέλλουν ότι πουλήθηκαν σε «σκλαβοπάζαρα», σύμφωνα με τον ΔΟΜ. Η UNHCR αναφέρει μαρτυρίες για «φρικτές» συνθήκες διαβίωσης στα κέντρα κράτησης προσφύγων. Η Διεθνής Αμνηστία καταγγέλλει βασανιστήρια και φυλακίσεις.
Οπότε πολλοί επιλέγουν να φτάσουν στο Μαρόκο ή την Αλγερία και στη συνέχεια να διασχίσουν τη Μεσόγειο προς την Ισπανία. Τους προσελκύει το πιο σύντομο και πιο φθηνό ταξίδι.
«Οι τιμές έχουν πέσει και κυμαίνονται πλέον γύρω στα 900 ευρώ ανά άτομο, έναντι 1.500 με 2.000 ευρώ το 2016. Και με τα ίδια χρήματα έχουν τη δυνατότητα να προσπαθήσουν τρεις φορές να περάσουν στην Ισπανία», εξηγεί ο Άντρες Γκαρσία Λόρκα, αξιωματούχος της επαρχίας Αλμέρια.
«Οι άνθρωποι πλέον μιλάνε για την Ισπανία. Μοιάζει να είναι πιο ασφαλές να περάσει κανείς μέσω του Μαρόκου στην Ισπανία, απ? ό,τι μέσω της Λιβύης. Η διαφορά είναι ότι η Λιβύη δεν έχει πρόεδρο και το Μαρόκο έχει, δεν υπάρχουν όπλα όπως στη Λιβύη», διηγείται ο Μπούμπα Φουμπάρεχ, ένας 27χρονος από τη Γκάμπια που προσπάθησε αλλά απέτυχε να περάσει στην Ευρώπη μέσω της Λιβύης νωρίτερα φέτος.
Στους Αφρικανούς που αποφεύγουν τη Λιβύη προστίθενται και οι Μαροκινοί από την επαρχία Ριφ, επίκεντρο ενός λαϊκού κινήματος που ζητεί την ανάπτυξη αυτής της περιθωριοποιημένης επαρχίας, με συχνές συγκρούσεις με τις δυνάμεις ασφαλείας και συλλήψεις.
Μέχρι στιγμής η Ισπανία αντιμετωπίζει με επιφυλακτικότητα τις εκκλήσεις της Ιταλίας και άλλων ευρωπαϊκών χωρών να επιτρέπει στα πλοία που σώζουν πρόσφυγες στη Μεσόγειο να χρησιμοποιούν τα λιμάνια της και να βοηθήσει στην υποδοχή δεκάδων χιλιάδων προσφύγων.
«Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι (η κυβέρνηση της Ισπανίας) πρέπει να προετοιμαστεί. Δεν μπορούν να βρεθούν απροετοίμαστοι. Αυτό που άρχισε να συμβαίνει αλλού στην Ευρώπη το 2015 δεν μπορεί να συμβεί εδώ», τόνισε η Μαρία Χεσούς Βέγα εκπρόσωπος της UNHCR στην Ισπανία.
«Προς το παρόν δεν πρόκειται για μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης, αλλά πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι δεν υπάρχουν υποδομές εδώ για να αντεπεξέλθουν σε περισσότερες αφίξεις», τόνισε.