Ο Μητσοτάκης απέναντι στην Ιστορία

Ο νεκρός δεδικαίωται; Συνήθως, ναι. Στην προκειμένη περίπτωση, του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, αυτό δεν ισχύει.

Γιατί ο Μητσοτάκης – στα περισσότερα – δικαιώθηκε εν ζωή.

Στην μακραίωνη, πολυτάραχη και εντυπωσιακή πολιτική του διαδρομή, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ήταν αμετανόητος Κρητικός: Έλεγε την αλήθεια με όποιο κόστος.

“Μερικές φορές σχεδόν μ’ αρέσει να λέω τα δυσάρεστα γιατί δεν τα λέει κανείς άλλος” έχει πει ο ίδιος. 

Ποτέ άλλοτε ένας Πρωθυπουργός δεν έχει πει τόσο ωμά, τόσες αλήθειες μαζεμένες σε μια τριετία αλλά και πριν από αυτήν. 

“Οι αυξήσεις θα είναι 0%” είπε κατάμουτρα σε έναν λαό που είχε μάθει να του χαϊδεύουν τ’ αυτιά με υποσχέσεις και πλάνες. 

  “Δεν υπάρχουν κεκτημένα δικαιώματα – πχ στο ασφαλιστικό – από τη στιγμή που δεν υπάρχει η δυνατότητα. Η ανάγκη είναι ο υπέρτατος νόμος” είχε πει την περίοδο ’90-’93 όταν ο Σημίτης ακόμη το 2000 πάλευε να πείσει για την αναγκαιότητα του ασφαλιστικού Γιαννίτση και τελικά αναγκάστηκε σε άτακτη υποχώρηση. 

“Σύντομα η Ελλάδα θα καταφύγει ως ικέτης στο ΔΝΤ” προέβλεπε το 1994. “Άργησε” 16 χρόνια. Εκτιμούσε ότι η Ελλάδα ήταν χρεοκοπημένη χώρα το ’90.

Δεν έχω ακούσει πρωθυπουργό εν ενεργεία να δηλώνει ρητά: “Δεν μπορούμε να ζούμε πάνω από τις δυνάμεις μας, δανειζόμενοι. Δεν μπορούμε – για να ζούμε εμείς καλύτερα – να επιβαρύνουμε τις επόμενες γενιές”. 

“Είναι δυνατόν να συνεχίσουμε να καταναλίσκουμε δανειζόμενοι;” επαναλάμβανε ως Πρωθυπουργός

Ήταν ο τελευταίος μιας γενιάς μεγάλων πολιτικών. Με βαθιά γνώση γεωπολιτικών, οικονομικών, ιστορικών δεδομένων. Και με άριστη γνώση ελληνικών. Οι κοινοβουλευτικές μάχες με τον Α. Παπανδρέου ήταν μνημείο γνώσης, ορθής χρήσης της γλώσσας και κοινοβουλευτικού ήθους. 

Και από την άλλη, ήταν ίσως ο πρώτος φιλελεύθερος πολιτικός στην Ελλάδα. Τόσο ως προς την οικονομική αντίληψη, όσο και ως προς την πολιτική. 

“Μόνο δια του ιδιωτικού τομέα θα έρθει η ανάπτυξη” επέμενε αλλά έπεσε στους “Σταμουλοκολλάδες”. Διερωτώνταν γιατί δεν πρέπει να δεχθούμε επενδυτές στην πατρίδα μας: “Εμείς άραγε αποτελούμε τον περιούσιο λαό του Υψίστου και θα έρθουν σε μας αν δεν τους δίνουμε όσα τους προσφέρουν οι άλλοι;” έλεγε. 

Ορθολογιστής μέχρι κορεσμού.

Υπέρμαχος της νομιμοποίησης του ΚΚΕ στη Μεταπολίτευση. Ήταν ο σπόρος για να δέσουν τα “ντολμαδάκια” της αγαπημένης του Μαρίκας με τον Χαρίλαο Φλωράκη και τον Λεωνίδα Κύρκο στην ιστορική συγκυβέρνηση του ’89.

Γλίτωσε από θαύμα στην Κατοχή. Είχε καταδικαστεί δις εις θάνατον. Είχε θείο τον Ελευθέριο Βενιζέλο (και τον πρόλαβε εν ζωή). Ηταν το “πουλαίν” του Γέρου της Δημοκρατίας. Έφυγε στο εξωτερικό επί χούντας και ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση. Στο καμίνι της μεταπολίτευσης είχε τα κότσια να ιδρύσει δικό του κόμμα.

Εντάχθηκε στη ΝΔ, ανακηρύχθηκε πρόεδρος του κόμματος, συγκρούστηκε με τον Α. Παπανδρέου, έγινε Πρωθυπουργός. Βλέποντας το οικονομικό αδιέξοδο – και φυσικά στον κολοφώνα της νεοφιλελεύθερης αντίληψης που εξέφραζε η Μάργκαρετ Θάτσερ – επιχείρησε να κάνει ιδιωτικοποιήσεις και μεταρρυθμίσεις τέτοιας έκτασης που ενδεχομένως, αν υλοποιούνταν, θα προσγειώνονταν πιο ομαλά η Ελλάδα στα χρόνια της κρίσης. Αλλά το έκανε άγαρμπα, βίαια. Ενόχλησε. Έπεσε. Συνέχισε να μιλάει μέχρι το τέλος της ζωής του στο ίδιο μοτίβο.

Έκανε λάθη – ενίοτε τραγικά. Μερικά χαρακτηριστικά: 

Η αποστασία του ’65 και η παραπομπή στο Ειδικό Δικαστήριο του Ανδρέα Παπανδρέου. 

Η εκτίμησή του για το Μακεδονικό ότι σε δέκα χρόνια θα τον έχουν ξεχάσει όλοι, δεν δικαιώθηκε αλλά το σκεπτικό του για συμβιβασμό με τα Σκόπια ως προς την ονομασία, ήταν σωστή βάση εκκίνησης με βάση την εκνευριστικά ορθολογική και ρεαλιστική του προσέγγιση.

Είπε αλήθειες και πήρε δύσκολες αλλά αναγκαίες αποφάσεις και πλήρωσε το τίμημα. 

“Οι ιδέες μας έχουν δικαιωθεί ιστορικά” δήλωσε αμέσως μετά την ήττα του από τον μεγάλο του αντίπαλο, τον Ανδρέα Παπανδρέου το 1993, ανακοινώνοντας ότι θα αποχωρήσει από την ηγεσία της ΝΔ. Άλλη μια απόφαση που ήταν λάθος ενδεχομένως. Αλλά ήταν μια απόφαση γενναία.

Ο Μητσοτάκης έγραψε ιστορία. Και αυτή θα τον κρίνει, ακριβοδίκαια και σοφά. Για έναν αιώνα ζωής και προσφοράς.