Ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου του Τορόντο, με επικεφαλής τη Σίνα Τζόσελιν, κατάφερε να εντοπίσει τον βασικό μηχανισμό καταγραφής και προβολής των επίπονων αναμνήσεων και να τον θέσουν εκτός λειτουργίας, μέσω αφαίρεσης των συγκεκριμένων νευρώνων.
Μάλιστα, οι ερευνητές κατάφεραν όχι μόνο να σβήσουν τις αναμνήσεις των πειραματόζωων, που τους προκαλούσαν φόβο και άγχος, αλλά να τις επαναφέρουν κατά το δοκούν παρατηρώντας ωστόσο ότι μετά το «σβήσιμο» το ερέθισμα που έδιναν δεν προκαλούσε τόσο έντονη αντίδραση φόβου στο πειραματόζωο.
Θέτοντας εκτός λειτουργίας τους νευρώνες που είχαν καταγράψει τις «αναμνήσεις φόβου ή απειλής», οι επιστήμονες κατάφεραν να αποτοξινώσουν ποντίκια που είχαν εθιστεί στην κοκαΐνη.
Αντίστοιχα, σε άλλη ομάδα ποντικιών, τα οποία για ένα διάστημα είχαν μάθει να φοβούνται έναν συγκεκριμένο ήχο ο οποίος ακολουθούνταν από ηλεκτροσόκ, οι επιστήμονες έσβησαν τις αναμνήσεις τους, μετά τις επανέφεραν και παρότι ακουγόταν ο ήχος τα ποντίκια δεν φοβούνταν. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι επειδή ο συγκεκριμένος μηχανισμός είναι πολύ βασικός, πιθανότατα θα μπορούσαν να σβήσουν και ανθρώπινες τραυματικές αναμνήσεις, όπως σε άτομα που πάσχουν από διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD), αλλά και να σταματήσουν τους εθισμούς.
Σύμφωνα με τη Δρα Τζόσελιν, υπεύθυνη για τις αναμνήσεις φόβου ή απειλής είναι μια συγκεκριμένη ομάδα νευρώνων στον εγκέφαλο των θηλαστικών που δημιουργούν αυτές τις αναμνήσεις από την υπερπαραγωγή μιας συγκεκριμένης πρωτεΐνης. Οι μνήμες αποθηκεύονται σε αυτό που είναι γνωστό ως έγγραμμα, σε μια ομάδα εγκεφαλικών κυττάρων που αντιδρούν με συγκεκριμένο τρόπο σε ένα ερέθισμα. Οταν κάτι συμβαίνει, τα εγκεφαλικά κύτταρα «ανταγωνίζονται» για το πού θα αποθηκευτεί η πληροφορία.
Η ομάδα, σύμφωνα με τη Δρα Τζόσελιν, κατάφερε να βρει τον μηχανισμό που συνδέει ή κάνει σαφείς συναισθηματικές αναμνήσεις που διατηρούν κάποια κοινά.Οπως εξήγησε, «καταφέραμε να αποδείξουμε ότι εάν δύο σχετιζόμενα μεταξύ τους γεγονότα συμβούν με μια μικρή χρονική απόκλιση (έξι ωρών), τότε οι ίδιοι νευρώνες κερδίζουν τον ανταγωνισμό και εγγράφουν και τα δύο εγγράμματα. Αυτό συνδέει τις δύο σχετιζόμενες αναμνήσεις. Εάν, από την άλλη, δύο γεγονότα συμβούν με μεγαλύτερη χρονική απόσταση μεταξύ τους, τότε διαφορετικές ομάδες νευρώνων καταγράφουν τις αναμνήσεις και αυτές παραμένουν ξεχωριστές».
Πάντως δεν είναι λίγοι οι ειδικοί που προειδοποιούν για την ηθική διάσταση που έχει μια τέτοια παρέμβαση, ιδιαίτερα όταν έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους. Οπως υπογράμμισε η επικεφαλής της έρευνας: «Ολοι μαθαίνουμε από τα λάθη μας. Εάν σβήσουμε την ανάμνηση των λαθών μας, τι θα μας σταματήσει από το να τα επαναλάβουμε»;