Τη “μαύρη εικόνα” που επικρατεί στην καθημερινότητα των Ελλήνων πολιτών έρχονται να επιβεβαιώσουν οι έρευνες των επιστημόνων, όπως προκύπτει από τις αναφορές στο δεύτερο συνέδριο για την ψυχική υγεία που πραγματοποιείται στην Αθήνα.
“Το 2015 οι ασθενείς με κατάθλιψη στην Ελλάδα εκτιμάται ότι ξεπέρασαν τους 500.000” σημείωσε ο αναπληρωτής καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Πέτρος Σκαπινάκης.
Ο ίδιος ωστόσο διαπιστώνει ότι οι ψυχικές διαταραχές χρονίζουν, με τους ασθενείς να μην απευθύνονται σε ειδικούς. “Κάποιοι θεωρούν ότι δεν είναι άρρωστοι. Επίσης αντιμετωπίζουν προβλήματα πρόσβασης σε ψυχιάτρους ενώ αρκετοί σκέφτονται και το κόστος θεραπείας. Oσο όμως καθυστερεί η θεραπεία τόσο αυξάνεται η πιθανότητα αναπηρίας” καταλήγει.
Η ψυχική υγεία των Ελλήνων – όπως αυτή περιγράφεται από πρόσφατα δεδομένα – είναι ιδιαίτερα ευάλωτη λόγω των προβλημάτων που μαυρίζουν την καθημερινότητά τους. Οι επισημάνσεις της αναπληρώτριας καθηγήτριας Ψυχιατρικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Μαρίνας Οικονόμου προβληματίζουν. “Διεθνείς έρευνες δείχνουν ότι σοβαροί λόγοι που οδηγούν στην αυτοκτονία είναι τα χρέη και η κατάσχεση της οικίας”, αναφέρει.
Στην Ελλάδα του 2016, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, περίπου το 36% του πληθυσμού αγγίζει τα όρια της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. “Μετά την εισαγωγή των μέτρων λιτότητας σημειώθηκε ραγδαία αύξηση των αυτοκτονιών κατά 35%. Ειδικότερα σε άνδρες παραγωγικής ηλικίας” τονίζει η Μαρίνα Οικονόμου.
Μάλιστα στη χώρα μας ανατράπηκε η κλασική επιδημιολογία που αναγνωρίζει τις γυναίκες ως τα βασικά θύματα της κατάθλιψης. “Τα τελευταία χρόνια της κρίσης επήλθε η μεγάλη ανατροπή. Πλέον η πλειονότητα των ασθενών με κατάθλιψη είναι οι άνδρες, οι οποίοι είναι πιο αποφασιστικοί στην αυτοκτονία”.
Στο μεταξύ, στο ίδιο συνέδριο δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στα δικαιώματα των ασθενών με ψυχιατρικά προβλήματα, με τους επιστήμονες να κάνουν λόγο για τους πλέον “αποκλεισμένους του κοινωνικού αποκλεισμού”.
Η μελέτη “ακούσιων νοσηλειών στην Αθήνα” – ερευνητικό πρόγραμμα (2011-2016), το οποίο υλοποιείται από την Εταιρεία Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας (ΕΠΑΨΥ) και το Πάντειο Πανεπιστήμιο – καταλήγει σε μελανά συμπεράσματα καθώς περιγράφει με γλαφυρό τρόπο την προσβολή της αξιοπρέπειας των ασθενών.
Όπως υπογραμμίζει ο επιστημονικός υπεύθυνος, καθηγητής Κοινωνικής Ψυχιατρικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Στέλιος Στυλιανίδης ανησυχία προκαλεί το εύρημα πως από το 2012 και μετά τα ποσοστά των ακούσιων νοσηλειών (κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας) αυξάνεται ραγδαία: από 56,6% το 2012 σε 74,5% το 2014.
Όσον αφορά δε τα περιοριστικά μέτρα στην αναγκαστική νοσηλεία, σχετική έρευνα κατέδειξε ότι το 25% των ασθενών αυτών καθηλώθηκε μηχανικά (δηλαδή, περιορίστηκαν δεμένοι με ιμάντες στο κρεβάτι) κατά τη νοσηλεία τους.
“Στόχος είναι να αναδειχθεί το ζήτημα αυτό σε θέμα ύψιστης σημασίας στην ατζέντα της πολιτικής για την ψυχική υγεία” καταλήγει ο Στέλιος Στυλιανίδης, με τους επιστήμονες να δείχνουν τα κενά στην περίθαλψη και στην έλλειψη δομών υποστήριξης στην κοινότητα ως βασικές αιτίες.