Παρότι είναι σχετικά συνηθισμένες (εκδηλώνονται στο περίπου 1% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας) περιβάλλονται από πολλούς μύθους.
Ο μαιευτήρας-χειρουργός γυναικολόγος Δρ. Ιωάννης Π. Βασιλόπουλος, MD, MSc, ειδικός στην Yποβοηθούμενη Aναπαραγωγή, διαλύει μερικούς από τους συνηθέστερους.
Μύθος 1: Φταίει κάτι που κάνει η γυναίκα. Όταν μια γυναίκα αποβάλλει μπορεί να ενοχοποιήσει τα πάντα, από το ότι έκανε ένα ταξίδι με αεροπλάνο έως την γενική καθαριότητα στο σπίτι. Ωστόσο όταν οι αποβολές είναι επαναλαμβανόμενες (ή καθ’ έξιν) δηλαδή όταν η γυναίκα έχει χάσει τρεις ή περισσότερες διαδοχικές κυήσεις, τέτοιου είδους «αιτίες» δεν υπάρχουν.
Αντιθέτως, η συντριπτική πλειονότητά τους (το 50-75%) οφείλονται σε τυχαία σφάλματα κατά τη γονιμοποίηση ή την ανάπτυξη του εμβρύου (π.χ. χρωμοσωμικές ανωμαλίες ή ανωμαλίες διάπλασης), που είναι μεν ασύμβατα με τη ζωή αλλά δεν έχουν συγκεκριμένη ιατρική αιτία ούτε σχετίζονται με συνήθειες ή πράξεις της εγκύου.
Σε μικρό ποσοστό (περίπου 3-5% των περιπτώσεων) η αιτία μπορεί να είναι κάποιος κληρονομούμενος γενετικός παράγοντας, όπως η αποκαλούμενη μετάθεση χρωμοσωμάτων κατά την οποία τμήμα ενός χρωμοσώματος μεταφέρεται είτε σε ένα άλλο χρωμόσωμα είτε σε ένα άλλο τμήμα του ίδιου χρωμοσώματος. Οι συχνότεροι τύποι τέτοιου είδους γενετικού παράγοντα είναι οι ισοζυγισμένες αμοιβαίες μεταθέσεις ή μεταθέσεις Robertson.
Μία άλλη πιθανή αιτία είναι κάποια συγγενής (εκ γενετής) ανωμαλία της μήτρας. Αν και δεν είναι γνωστή η ακριβής συσχέτιση αυτών των ανωμαλιών στην επίπτωση των καθ’ έξιν αποβολών, όλες οι γυναίκες με απώλεια τριών ή περισσότερων διαδοχικών κυήσεων πρέπει να υποβάλλονται σε υπερηχογραφική εξέταση της πυέλου για την αξιολόγηση της ανατομίας και της μορφολογίας της μήτρας. Η εξέταση πρέπει να γίνεται με τις σύγχρονες μεθόδους της υδροϋπερηχογραφίας και της τρισδιάστατης υπερηχογραφίας, που μερικές φορές επαρκούν για τη διάγνωση και καθιστούν περιττές πρόσθετες εξετάσεις όπως η υστεροσκόπηση και η λαπαροσκόπηση. Η χρήση της υστεροσαλπιγγογραφίας ως μεθόδου πληθυσμιακού ελέγχου σε γυναίκες με καθ’έξιν αποβολές είναι υπό αμφισβήτηση.
Άλλες πιθανές αιτίες είναι η ανεπάρκεια τραχήλου, ενδοκρινικοί παράγοντες (επιδημιολογικά δεδομένα έχουν δείξει συσχέτιση μεταξύ των καθ’ έξιν αποβολών και του υποθυρεοειδισμού και του σακχαρώδους διαβήτη), η παχυσαρκία (αυξάνει τον κίνδυνο καθ’ έξιν αποβολών κατά 3,5 φορές), το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, το αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο (μπορεί να προκαλέσει θρόμβωση που οδηγεί σε απώλεια του εμβρύου μετά την 10η εβδομάδα της κύησης), η ανεπάρκεια ορισμένων ενζύμων κ.λπ.
Σε κάθε περίπτωση, όλα τα ζευγάρια με ιστορικό καθ’ έξιν αποβολών θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο καρυοτύπου περιφερικού αίματος. Η διαπίστωση ανώμαλου καρυοτύπου εγείρει την ανάγκη παραπομπής του ζεύγους σε κλινικό γενετιστή για να εξεταστούν οι πιθανότητες μελλοντικής υγιούς κύησης.
Σε περίπτωση νέας αποβολής θα πρέπει να εφαρμόζεται ιστοπαθολογική και κυτταρογενετική ανάλυση των προϊόντων της κύησης.
Μύθος 2: Η γυναίκα πρέπει να χάσει τρεις κυήσεις στη σειρά πριν πάει στον γιατρό. Αυτό είναι κάτι που ίσχυε ως σύσταση κατά το παρελθόν. Σήμερα, με τις εξελίξεις στον γενετικό έλεγχο και στη διαγνωστική, τα ζευγάρια μπορούν να μάθουν περισσότερα για την απώλειά τους και πιθανώς για τους τρόπους πρόληψης. Επομένως, δεν υπάρχει λόγος να βιώσουν την απώλεια ενός μωρού τρεις φορές για να πάνε στον γιατρό. Η σύγχρονη άποψη είναι να ζητούν ιατρική βοήθεια όποτε νιώθουν ότι ανησυχούν, κυρίως όταν η γυναίκα έχει ηλικία άνω των 35 ετών.
Μύθος 3: Δεν υπάρχει θεραπεία για τις επαναλαμβανόμενες αποβολές. Όταν οι καθ’ έξιν αποβολές έχουν συγκεκριμένη ιατρική αιτία, η αντιμετώπισή της ασφαλώς και θα βοηθήσει το ζευγάρι. Για όλες τις περιπτώσεις, τεκμηριωμένο όφελος έχει η ιδιαίτερη προσοχή στην κύηση και η ακολούθηση των βασικών συμβουλών υγείας (π.χ. προσεγμένη διατροφή, όχι κάπνισμα, αλκοόλ και καφές), ενώ θεραπείες που ωφελούν αλλά χρειάζονται περισσότερες μελέτες είναι η λήψη ασπιρίνης και/ή ηπαρίνης χαμηλού μοριακού βάρους από γυναίκες με αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο ή θρομβοφιλία, προγεστερόνης από τις γυναίκες με ανεξήγητες πρώιμες και όψιμες αποβολές, και φυλλικού οξέος από γυναίκες με ομοκυστεϊναιμία (αυξημένα επίπεδα του αμινοξέος ομοκυστεΐνη στο αίμα).
Αντιθέτως, θεραπείες χωρίς τεκμηριωμένο όφελος είναι η ανοσοθεραπεία με πατρικά λευκοκύτταρα ή τροφοβλαστικές μεμβράνες και η χορήγηση πολυβιταμινούχων σκευασμάτων. Τέλος η λήψη κορτικοστεροειδών κατά το πρώτο ήμισυ της κύησης ενδέχεται να βλάψει παρά να ωφελήσει τη γυναίκα με καθ’ έξιν αποβολές.
Μύθος 4: Μετά από μία αποβολή, το ζευγάρι πρέπει να περιμένει πριν ξαναδοκιμάσει. Αν και οι ειδικοί συμφωνούν πως η γυναίκα δεν πρέπει να πιεστεί να δοκιμάσει μια νέα εγκυμοσύνη πριν νιώσει ψυχικά έτοιμη, από οργανικής πλευράς υπάρχουν διχογνωμίες για το αν πρέπει το ζευγάρι να περιμένει για 3 ή περισσότερους μήνες ή να δοκιμάσει αμέσως μόλις νιώσει έτοιμο.
Μελέτη που δημοσιεύθηκε στις αρχές Ιανουαρίου 2016 στο περιοδικό Obstetrics and Gynecology έδειξε πως έπειτα από μία αποβολή χωρίς επιπλοκές νωρίς στην εγκυμοσύνη (πριν από την 13η εβδομάδα) τα ζευγάρια που προσπαθούν πάλι εντός τριμήνου έχουν 77% πιθανότητες επιτυχίας ενώ όσα περιμένουν περισσότερο έχουν 23% πιθανότητες επιτυχίας.
«Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι δεν είναι υποχρεωτικό σε όλες τις περιπτώσεις να περιμένει το ζευγάρι να περάσουν τουλάχιστον τρεις μήνες από μια αποβολή για να δοκιμάσει ξανά», δήλωσε ο ερευνητής Dr. Enrique Schisterman, από το αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Παιδικής Υγείας & Ανθρώπινης Ανάπτυξης (NICHHD).
Επειδή, όμως, τα σύντομα μεσοδιαστήματα μεταξύ δύο κυήσεων έχουν συνδεθεί με αυξημένη πιθανότητα επιπλοκών όπως η υπέρταση και ο πρόωρος τοκετός, για να ληφθεί μια σωστή απόφαση θα πρέπει να συνυπολογίζονται όλες οι πιθανές παράμετροι. Έτσι, η απόφαση πρέπει να είναι εξατομικευμένη για κάθε ζευγάρι ξεχωριστά.
Μύθος 5: Μια γυναίκα με επαναλαμβανόμενες αποβολές, ποτέ δεν θα αποκτήσει μωρό. Τα υπάρχοντα στοιχεία δείχνουν ότι ακόμα και έπειτα από πέντε ή περισσότερες αποβολές, οι πιθανότητες επιτυχούς εγκυμοσύνης παραμένουν πάνω από 50% και πιθανώς φθάνουν στο 65% σύμφωνα με το Αμερικανικό Συμβούλιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων (ACOG).
Παρότι λοιπόν είναι σκληρό για το ζευγάρι να ακούει το «μη χάνετε το κουράγιο σας, προσπαθήστε ξανά όταν είστε έτοιμοι», γεγονός παραμένει πως οι καθ’ έξιν αποβολές δεν συνεπάγονται αυτομάτως μη απόκτηση παιδιού.