Την ικανοποίηση της για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει η Ελλάδα την κρίση του προσφυγικού ζητήματος εξέφρασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρουσιάζοντας την τρίτη κατά σειρά έκθεση της για τους τρόπους διαχείρισης του εν λόγω προβλήματος.
Σύμφωνα με την έκθεση, η πρόοδος αφορά την ολοκλήρωση της διαδικασίας καταγραφής, την αύξηση της συνολικής ικανότητας υποδοχής, καθώς και την ενίσχυση των δυνατοτήτων της υπηρεσίας ασύλου, την ίδρυση νέων επιτροπών εφέσεων, καθώς και τη θέσπιση νομοθεσίας για δωρεάν νομική βοήθεια και την εκπαίδευση των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων σχολικής ηλικίας.
Ωστόσο, όπως υπογραμμίζεται υπάρχει ανάγκη για ”περαιτέρω πρόοδο”, ιδίως όσον αφορά τις εγκαταστάσεις υποδοχής, την πρόσβαση στις διαδικασίες ασύλου και τις δομές για τους ευάλωτους αιτούντες άσυλο, «προτού να είναι δυνατή η επανάληψη των μεταφορών του Δουβλίνου προς την Ελλάδα».
Επιπλέον, η Επιτροπή τονίζει πως σε περίπτωση που ”η επανάληψη των επιστροφών στην Ελλάδα βάσει του κανονισμού του Δουβλίνου ξαναρχίσει μελλοντικά θα πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη οι πιθανές επιπτώσεις που αυτή η δύσκολη κατάσταση θα έχει για τη συνολική λειτουργία του συστήματος ασύλου”, καταλήγοντας πως «πρέπει να ξεκινήσει σταδιακά και κατά περίπτωση».
Όσον αφορά την εφαρμογή της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, η Επιτροπή στην τρίτη έκθεση προόδου διαπιστώνει πως η «απότομη και συνεχής μείωση» των ανθρώπων που διασχίζουν παράνομα ή χάνουν τη ζωή τους στο Αιγαίο αποτελεί «απόδειξη της αποτελεσματικότητας της συμφωνίας».
Ειδικότερα, τα στοιχεία που παρουσιάζει η Επιτροπή είναι τα εξής: από τον Ιούνιο οι αφίξεις ανέρχονται κατά μέσο όρο σε 85 ημερησίως, σε σύγκριση με πάνω από 1.700 κατά το μήνα που προηγείται της εφαρμογής της συμφωνίας και 7.000 τον Οκτώβριο του 2015.
Επιπλέον, επισημαίνεται η αύξηση του αριθμού των επιστροφών στην Τουρκία, καθώς 116 επιπλέον άτομα επιστράφηκαν στο διάστημα που μεσολάβησε από την δεύτερη έκθεση, ανεβάζοντας το συνολικό αριθμό των ατόμων που επιστρέφουν στο πλαίσιο της συμφωνίας σε 578. ”Η ελληνική διοίκηση έχει καταβάλει περαιτέρω προσπάθειες για να αυξηθούν τα ποσοστά επιστροφών, σε πλήρη συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό και το διεθνές δίκαιο” καταλήγει η έκθεση.
Όσον αφορά τα αποτελέσματα του μηχανισμού μετεγκατάστασης και επανεγκατάστασης, ένα χρόνο μετά τη θέσπισή τους, η Επιτροπή καταγράφει ”σημαντική πρόοδο”, σημειώνοντας πως το Σεπτέμβριο πραγματοποιήθηκαν 1.202 μετεγκαταστάσεις, οι περισσότερες που έχουν καταγραφεί σε ένα μήνα και διπλάσιες σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο αναφοράς.
Συνολικά, 5.651 άτομα έχουν μετεγκατασταθεί από την Ελλάδα (4455) και την Ιταλία (1196), αναφέρει η έκθεση, προσθέτοντας ότι ”χάρη στην ενίσχυση των δυνατοτήτων της Ελληνικής Υπηρεσίας Ασύλου και εφόσον τα κράτη μέλη συνεχίσουν να εντείνουν τις προσπάθειές τους”, οι υπόλοιποι αιτούντες άσυλο που είναι επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση και βρίσκονται στην Ελλάδα (περίπου 30.000) θα είναι δυνατό να μεταφερθούν ”μέσα στο επόμενο έτος”.
Αναφορικά με την επανεγκατάσταση προσφύγων, τα κράτη-μέλη πρόσφεραν νόμιμες και ασφαλείς οδούς μετανάστευσης για 10.695 άτομα, στο πλαίσιο της συμφωνίας του Ιουλίου του 2015 όταν δεσμεύτηκαν για 22.504. Επιπλέον 1.071 πρόσφυγες από τη Συρία επανεγκαταστάθηκαν από την Τουρκία, από τον Ιούνιο και μέχρι τις 27 Σεπτεμβρίου, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των επανεγκαταστάσεων από την Τουρκία στο πλαίσιο της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας σε 1.614.
Τέλος, σε ό,τι αφορά την ενδιάμεση έκθεση της Επιτροπής για τους προσωρινούς ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα της Σένγκεν, διαπιστώνεται πως σε πέντε κράτη μέλη της Σένγκεν ( Δανία, Αυστρία, Γερμανία, Σουηδία και Νορβηγία) τηρήθηκαν οι προϋποθέσεις που καθόρισε το Συμβούλιο στη σύστασή του.
Ωστόσο, υπογραμμίζεται επίσης ότι η εφαρμογή της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας έχει ως αποτέλεσμα τη «σημαντική μείωση» στην άφιξη των μεταναστών και ως εκ τούτου «η Επιτροπή δεν βλέπει την ανάγκη να προτείνει τροποποιήσεις στη σύσταση του Συμβουλίου».
Η τελική απόφαση αναμένεται να ληφθεί στις 12 Νοεμβρίου, οπότε λήγει η εξάμηνη περίοδος που καλύπτει η σύσταση του Συμβουλίου για προσωρινή επαναφορά των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα λόγω εξαιρετικών περιστάσεων.
”Ο στόχος της Επιτροπής παραμένει η άρση όλων των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα και την επιστροφή στην ομαλότητα χώρο του Σένγκεν, το συντομότερο δυνατόν”καταλήγει η έκθεση της Επιτροπής.