«Γυμνή θεολογία»: Νέα ποιητική συλλογή από τον Κώστα Μαρδά

«Γυμνή θεολογία» είναι ο τίτλος του καινούργιου ποιητικού βιβλίου του Κώστα Μαρδά, που κυκλοφόρησε αυτές τις ημέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν. Ο ποιητής θα κάνει σχεδόν από την πρώτη στιγμή φανερές τις προθέσεις του, δηλώνοντας την αποστροφή του για την κρυπτικότητα και την εσωστρέφεια, που δεν επιτρέπουν να δούμε τον κόσμο με καθαρό βλέμμα – ιδίως έναν κόσμο σαν τον σημερινό, που βαδίζοντας προς το τέλος της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα βασανίζεται από μύρια δεινά. 

Ο Κώστας Μαρδάς θα τα κατονομάσει ένα προς ένα: οι πρόσφυγες και οι εξόριστοι που περιφέρονται σε άνυδρους και αφιλόξενους τόπους, οι τερατωδίες της τεχνολογίας που στερούν το άτομο από την ελευθερία και την προσωπικότητά του, η υπαγωγή των εξουσιών σε αλλότρια συμφέροντα, η απόκρυψη της καθημερινής αθλιότητας από τον δημόσιο λόγο, εν ονόματι μιας άνευ νοήματος ομοθυμίας και ενότητας, οι άνθρωποι που χάνουν την υπόσταση και την ακεραιότητά τους σε μια κοινωνία η οποία όχι μόνο δεν μπορεί να τους υποσχεθεί το παραμικρό, αλλά τους δυσκολεύει να υπομείνουν και τον ήδη πολλαπλά παρεμποδισμένο βίο τους: Σεργιανίζοντας σε επίθετα και ουσιαστικά,σε ρήματα και μετοχέςφτωχούς ηλιόλουστουςκαι δούλους του μαύρου πλούτουυμνωδούς και ραδιούργουςφιλέκδικους και στωικούςχέρια πεφιλημένα και δολοφονικάσυνάντησα. 

Αυτά στο γενικό πλαίσιο γιατί στο ειδικότερο, που είναι η σύγχρονη Ελλάδα, η κατάσταση παρουσιάζεται ακόμα πιο βαριά: μια χώρα που πέρασε αίφνης, όταν κατόρθωσε να απαλλαγεί από τις μεταπολεμικές της δυσκολίες, στον εύκολο πλουτισμό και την υπερκατανάλωση, για να βρεθεί κατόπιν στην αγκαλιά της κρίσης, όντας υποχρεωμένη να αντιμετωπίσει μιαν από τις δυσκολότερες φάσεις της ιστορίας της. Και εφόσον συζητάμε για το ιστορικό παρελθόν, ο Μαρδάς συσχετίζει σαφώς αρνητικά τους αγώνες και τους κόπους που ανέλαβαν οι Έλληνες άλλοτε με τη μεταπολιτευτική νοοτροπία, από την οποία δεν έχουμε εν πολλοίς πάψει να υποφέρουμε μέχρι και τις ημέρες μας, προσπαθώντας να καλύψουμε τις αδράνειες και τα θηριώδη κενά του παρόντος με την επίκληση της ένδοξης αρχαιότητας.

Τα ποιήματα, παρ’ όλα αυτά, του Μαρδά δεν κοιτάζουν μονάχα προς τα έξω, προς όσα συμβαίνουν στο κοινωνικό, το οικονομικό και το ιδεολογικό πεδίο, αλλά και προς τα μέσα, προς την εσωτερική επικράτεια του ατόμου, όπου κυριαρχούν πιο δυσπρόσιτα αισθήματα: η ανασφάλεια, ο φόβος και η υπαρξιακή αγωνία σε συνδυασμό με την αναστάτωση και την ταραχή ή με την καταλλαγή και τη λύτρωση που μπορεί να επιφέρουν (είναι πάντοτε ζήτημα περιστάσεων αν θα πάμε προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση) οι εικόνες της παιδικής ηλικίας και της οικογενειακής ζωής – πάντοτε σ’ έναν γλυκόπικρο, αναμνηστικό τόνο:

Τελειώνουν κάποτε οι Θείες λειτουργίεςτα καλοκαίρια στο Θολό Ποτάμι. Οι στέρνες στα χωράφια μας και τα παιδιά που πήγαιναν σχολείο.

Τελειώνουν κάποτε και οι σκοποί στα πανηγύρια.Τα χέρια του πατέρα μου και τα γαλάζια αναμάρτητατης μάνας μου τα μάτια.

Νέα γεννιούνται χέριαμα ξένα καλοκαίρια.

Όταν το ατομικό και το συλλογικό συναντιούνται στον ίδιο δρόμο, τότε σίγουρα και η ποίηση ξέρει πώς να σταθεί και να βαδίσει στον δικό της.